SŁOWNIK POJĘĆ

Termin (EN)	Termin (PL)	Definicja (EN)	Definicja (PL)	Źródło/Link
		Residue left when a compound or a product reaches the end of its initial usefulness.	Pozostałości otrzymane, gdy pierwotna przydatność związku lub produktu dobiegnie końca.	Vert, M., Y. Doi, et al. (IUPAC Polymer Division) 2012, 'Terminology for biorelated polymers and applications (IUPAC Recommendations 2012)', Pure Applied Chemistry 84 (2), pp. 377-410.
Gate to grave	"Od wejścia do końca życia"	A partial product’s supply chain that includes only the distribution, storage, use, and disposal or recycling stages.	Część łańcucha dostaw produktu obejmująca etapy dystrybucji, przechowywania, eksploatacji oraz unieszkodliwienia lub recyklingu.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Gate to gate	"Od wejścia do wyjścia"	A partial product’s supply chain that includes only the processes carried out on a product within a specific organisation or site.	Część łańcucha dostaw produktu obejmująca jedynie procesy przeprowadzane w danej organizacji lub obiekcie.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Demersal	(Przy)denny	Living near the bottom of a body of water.	Żyjący w pobliżu dna zbiornika wodnego.	Delgado, C.L., Wada, N., Rosegrant, M.W., Meijer, S. and Ahmed, M., 2003, Fish to 2020. Supply and demand in changing global markets, Appendix F, WorldFishCenter Technical Report 62, International Food Policy Research Institute (IFPRI), Washinton D.C., World Fish Center, Bayan Lepas, Malaysia.
Aerosol	Aerozol	A collection of airborne solid or liquid particles (excluding pure water), with a typical size between 0.01 and 10 micrometers (µm) and residing in the atmosphere for at least several hours. Aerosols may be of either natural or anthropogenic origin.	Zbiór unoszących się w powietrzu cząstek stałych lub ciekłych (za wyjątkiem czystej wody) o rozmiarach od 0,01 do 10 mikrometrów (µm) oraz utrzymujących się w powietrzu przez co namniej kilka godzin. Aerozole mogą byc pochodzenia naturalnego bądź wytworzone przez człowieka.	JRC Bioeconomy Knowledge Centre Glossary
Aquaculture	Akwakultura (hydroponika)	Aquaculture, also known as aquafarming or fish farming (although it does not just concern fish), refers to the farming of aquatic (freshwater or saltwater) organisms, such as fish, molluscs, crustaceans and plants for human use or consumption, under controlled conditions. Aquaculture implies some form of intervention in the natural rearing process to enhance production, including regular stocking, feeding and protection from predators. Farming also implies individual or corporate ownership of, or contractual rights to, the stock being cultivated.	Akwakultura, znana również jako hodowla wodna czy hydroponika, odnosi się do hodowli organizmów wodnych, takich jak ryby, małże, skorupiaki i rośliny, w warunkach kontrolowanych, do celów spożycia lub innego wykorzystania przez człowieka. Akwakultura sugeruje pewną formę interwencji w naturalny proces chowu w celu zwiększenia produkcji, za pomocą regularnego zarybiania, karmienia oraz ochrony przed drapieżnikami. Hodowla wiąże się również z własnością indywidualną lub zbiorową, bądź też prawami umownymi do hodowanego inwentarza.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Aquafeeds	Akwapasze (karma dla akwakultury)	Formulated feed provided to organisms raised in Aquaculture.	Pasze preparowane dla organizmów hodowanych w akwakulturze.	FAOa, Glossary of Aquaculture, accessed 19 March 2015
Albedo	Albedo (nasłonecznienie)	The fraction of solar radiation reflected by a surface or object, often expressed as a percentage. Snow covered surfaces have a high albedo; the albedo of soils ranges from high to low; vegetation covered surfaces and oceans have a low albedo. The Earth’s albedo varies mainly through varying cloudiness, snow, ice, leaf area and land cover changes.	Ilość promieniowania słonecznego odbitego od powierzchni lub przedmiotu, często wyrażona w procentach. Powierzchnie pokryte śniegiem mają wysokie albedo; albedo gleby może wahać się od wysokiego do niskiego; powierzchnie pokryte roślinnością i oceany mają niskie albedo. Albedo Ziemi jest zróżnicowane i zależy od zachmurzenia, pokrywy śnieżnej, lodowej, powierzchni liści i zmian pokrycia terenu.	IPCC, 2014, Intergovernmental Panel on Climate Change, Fifth Assessment Report (AR5) 'Climate Change 2014: Mitigation of Climate Change'
Allocation	Alokacja (podział)	An approach to solving multi-functionality problems. It refers to “partitioning the input or output flows of a process or a product system between the product system under study and one or more other product systems”.	Podejście stosowane w rozwiązywaniu problemów związanych z wielofunkcyjnością. Odnosi się do podziału przepływów wejściowych lub wyjściowych w ramach procesu lub systemu produktów pomiędzy badanym systemem produktów a co najmniej jednym innym systemem.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Uncertainty analysis	Analiza niepewności	Systematic procedure to quantify the uncertainty introduced in the results of a life cycle inventory analysis due to the cumulative effects of model imprecision, input uncertainty and data variability. - Note: either ranges or probability distributions are used to determine uncertainty in the results.	Systematyczna procedura mająca na celu oszacowanie niepewności wyników analizy zbioru wejść i wyjść wynikającej ze skumulowanych skutków niedokładności modelu niepewności wartości wejściowych i zmienności danych. Uwaga: - zakres lub rozkład prawdopodobieństwa podawany jest w celu określenia niepewności wyników.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Sensitivity analysis	Analiza wrażliwości	Systematic procedures for estimating the effects of the choices made regarding methods and data on the results of a study.	Systematyczne procedury służące do oszacowania wpływu dokonanych wyborów dotyczących metod i danych na uzyskane w badaniu rezultaty.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210. based on: ISO, 2006a. EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Life-Cycle Inventory Analysis	Analiza zbioru wejść i wyjść	Phase of life cycle assessment involving the compilation and quantification of inputs and outputs for a product throughout its life cycle.	Etap oceny cyklu życia zawierający zestawienie i ocenę ilościową zboiru wejść i wyjść dla danego poduktu przez cały jego cykl życia.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Autotroph	Autotrofy	Organisms that build complex organic compounds using inorganic molecules and light or inorganic chemical reactions.	Organizmy,które budują złożone związki organiczne z nieorganicznych cząsteczek przy użyciu energii świetlnej lub reakcji nieorganicznych.	Darzins, A., Pienkos, P. and Edye, L., 2010, Current status and potential for algal biofuels production. A report to IEA Bioenergy Task 39, Report T39-T2, August 2010.
Mass balance	Bilans masy	Relationship between input and output of a specific substance within a system in which the output from the system cannot exceed the input into the system.	Zależność pomiędzy ilością materiału wsadowego i opuszczajacego system, w odniesieniu do danej substancji, gdzie ilość opuszczająca system nie może przekraczać ilości wsadowej.	EN 16575:2014, European Committee for Standardisation, Technical Committee 411 (CEN TC/411) , Bio-based products – Vocabulary, Mandate M/492, August 2014.
Food balance sheets	Bilans żywnościowy	The Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) has given considerable importance to furthering the development of food balance sheets, reflecting their usefulness in analyzing the food situation at the level of individual countries. Food balance sheets present a comprehensive picture of the pattern of a country's food supply during a specified reference period.	Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa podkreśliła znaczenie dalszego rozwoju bilansów żywnościowych, których użyteczność odzwierciedla się w analizie sytuacji żywnościowej indywidualnych krajów. Bilanse żywnościowe prezentują kompleksowy obraz dostaw żywności dla danego kraju w określonym przedziale czasowym.	FAO, 2001, 'Food balance sheets. A handbook', Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, Italy.
Bio-based	Bio(produkt), pochodzenia biologicznego	Derived from biomass. - Note 1 to entry: Biomass can have undergone physical, chemical or biological treatment(s). - Note 2 to entry: The correct spelling of "bio-based" is with a hyphen (-). It is however in common usage sometimes spelt without a hyphen. - Note 3 to entry: The methods to determine and communicate "bio-based" as a product's characteristic are detailed in specific standards being developed by CEN/TC 411.	Otrzymywany z biomasy. - Uwaga 1: Biomasa mogła być poddana obróbce fizycznej, chemicznej bądź biologicznej. - Uwaga 2: języku angielskim obowiązuje pisownia "bio-based" z dywizem (-), jednak w powszechnym użyciu zdaza się, że jest on pomijany, - Uwaga 3: metody oznaczania stosowania w nazewnictwie produktu "bio-based" są szczegółowo opisane w CEN/TC 411.	EN 16575:2014, European Committee for Standardisation, Technical Committee 411 (CEN TC/411) , Bio-based products – Vocabulary , Mandate M/492, August 2014.
Biodegradation	Biodegradacja/ rozkład biologiczny	A process by which microbial organisms transform or alter (through metabolic or enzymatic action) the structure of chemicals introduced into the environment.	Proces, w którym drobnoustroje przekształcają lub zmieniają (poprzez działanie metaboliczne lub enzymatyczne) strukturę substancji chemicznych wprowadzanych do środowiska.	US EPA, 2015, Terminology Services. U.S. Environmental Protection Agency. http://ofmpub.epa.gov/sor_internet/registry/termreg/searchandretrieve/termsandacronyms/search.do, accessed 27 February 2015.
Biodegradable plastics / Compostable plastics	Biodegradowalne tworzywa sztuczne/ Kompostowalne tworzywa sztuczne	Biodegradable plastics are entirely degraded by biological activity (compostable) without leaving behind any residue. They can be manufactured from renewable materials and fossil fuels, as well as mixtures of those.	Biodegradowalne tworzywa sztuczne całkowicie ulegają procesowi rozkładu biologicznego (kompostowanie), nie zostawiając żadnych pozostałości. Moga być wytwarzane z materiałów odnawialnych, paliw kopalnych oraz z mieszanek powyższych.	Ceresana Research, 2009, Market Study: Bioplastics, Konstanz, Germany.
Biodegradability	Biodegradowalność	Capability of being degraded by biological activity.	Zdolność ulegania procesowi rozkładu biologicznego.	Vert, M., Y. Doi, et al. (IUPAC Polymer Division) 2012, 'Terminology for biorelated polymers and applications (IUPAC Recommendations 2012)', Pure Applied Chemistry 84 (2), pp. 377-410.
Biodiesel	Biodiesel	A methyl-ester produced from vegetable or animal oil, of diesel quality, to be used as biofuel in diesel engines.	Ester metylowy produkowany z olejów roślinnych lub zwierzęcych, o jakości oleju napędowego, używany jako biopaliwo do silników Diesla.	EU, 2009c, Directive 2009/28/EC of the European Parliament and of the Council of 23 April 2009 on the promotion of the use of energy from renewable sources and amending and subsequently repealing Directives 2001/77/EC and 2003/30/EC,OJ L 140/16, 05.06.2009.
Bioenergy	Bioenergia	Energy made available by the combustion of materials derived from biological sources.	Energia dostępna w wyniku spalania materiałów pochodzenia biologicznego.	EEA, European Environment Agency, Glossary, accessed 15 June 2018. Source category: Agency Documents
Bioethanol	Bioetanol	Ethanol produced from biomass.	Etanol wyprodukowany z biomasy.	EU, 2009c, Directive 2009/28/EC of the European Parliament and of the Council of 23 April 2009 on the promotion of the use of energy from renewable sources and amending and subsequently repealing Directives 2001/77/EC and 2003/30/EC,OJ L 140/16, 05.06.2009.
Biogas	Biogaz	Mixture of methane and CO2 produced by bacterial degradation of organic matter and used as a fuel.	Mieszanka metanu i dwutlenku węgla produkowana w wyniku rozkładu bakteryjnego materii organicznej i wykorzystywana jako paliwo.	IEA, International Energy Agency, Glossary of term, accessed 27/06/2018.
Biogenic	Biogenny	Produced by living organisms or biological processes.	Wytwarzany przez żywe organizmy lub w wyniku procesów biologicznych.	Merriam Webster, 2015. Free online dictionary
Bioeconomy	Biogospodarka	The sustainable production of biomass and the conversion of biomass into value added products, such as food, feed, bio-based products and bioenergy. It includes the sectors of agriculture, forestry, fisheries, food and pulp and paper production, as well as parts of chemical, biotechnological and energy industries.	Zrównoważona produkcja biomasy oraz przekształcanie jej w produkty o wartości dodanej, takie jak żywność, pasze zwierzęce, bioprodukty i bioenergia. Obejmuje sektory rolnictwa, leśnictwa, rybactwa, produkcji żywności, masy celulozowej i papieru, a także częściowo przemysł chemiczny, biotechnologiczny i energetyczny.	EC, 2012a, Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions -Innovating for Sustainable Growth: A Bioeconomy for Europe, COM(2012) 60 final.
Knowledge-based bioeconomy	Biogospodarka oparta na wiedzy	The Knowledge-based economy is an expression coined to describe trends in advanced economies towards greater dependence on knowledge, information and high skill levels, and the increasing need for ready access to all of these by the business and public sectors.	Jest to wyrażenie opisujące panujące w gospodarkach rozwiniętych tendencje do opierania się w większym stopniu na wiedzy, informacji i wysokich kwalifikacjach oraz rosnącą potrzebę zapewnienia stałego dostępu do powyższych przedsiębiorstwom i sektorowi publicznemu.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Biomass	Biomasa	Biodegradable fraction of products, waste and residues from biological origin from agriculture (including vegetal and animal substances), forestry and related industries including fisheries and aquaculture, as well as the biodegradable fraction of industrial and municipal waste.	Biodegradowalna frakcja produktów, odpadów i pozostałości pochodzenia biologicznego z rolnictwa (w tym substancje pochodzenia roślinnego i zwierzęcego), leśnictwa i pokrewnych gałęzi przemysłowych, łącznie z rybactwem i akwakulturą, a także biodegradowalna frakcja odpadów przemysłowych i komunalnych.	EU, 2009c, Directive 2009/28/EC of the European Parliament and of the Council of 23 April 2009 on the promotion of the use of energy from renewable sources and amending and subsequently repealing Directives 2001/77/EC and 2003/30/EC,OJ L 140/16, 05.06.2009.
Above ground biomass	Biomasa nadziemna	All living biomass above the soil including stem, stump, branches, bark, seeds and foliage.	Żywa biomasa powyżej powierzchni gleby, obejmująca: łodygi, pnie, gałęzie, korę, nasiona i liście.	FAO, 2010, Global Forest Resources Assessment 2010, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, Italy.
Below ground biomass	Biomasa pod powierzchnią gruntu	All biomass of live roots. Fine roots of less than 2 mm diameter are excluded because these often cannot be distinguished empirically from soil organic matter or litter.	Całkowita biomasa żywych korzeni. Drobne korzenie o średnicy mniejszej niż 2 mm nie są do niej zaliczane, gdyż często nie można ich odróżnić od materii organicznej.	FAO, 2010, Global Forest Resources Assessment 2010, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, Italy.
Biomaterial	Biomateriał	Material exploited in contact with living tissues, organisms, or microorganisms. - Note: biomaterials are not bio-based materials or products.	Materiał wykorzystywany w kontakcie z żywymi tkankami, organizmami lub mikroorganizmami. Uwaga: biomateriały nie są materiałami ani produktami pochodzenia biologicznego	Vert, M., Y. Doi, et al. (IUPAC Polymer Division) 2012, 'Terminology for biorelated polymers and applications (IUPAC Recommendations 2012)', Pure Applied Chemistry 84 (2), pp. 377-410.
Biofuels (Conventional)	Biopaliwa (konwencjonalne)	First generation or conventionally produced biofuels are biofuels produced from food crops, such as sugar, starch and vegetable oils. They are produced from land using feedstock which can also be used for food and feed.	Biopaliwa pierwszej generacji lub wytwarzane konwencjonalnie to biopaliwa produkowane na bazie surowców pochodzacych z upraw spożywczych, takich jak cukry, skrobia, oleje roślinne. Uprawy te mogą również służyć do wytwarzania żywności i paszy dla zwierząt.	EC, 2012d, European Commission MEMO: Indirect Land Use Change (ILUC), Brussels, 17 October 2012 (Last update: 12-02-2015).
Biofuels (Advanced)	Biopaliwa (zaawansowane)	Advanced (second and third generation) biofuels are biofuels produced from feedstock that do not compete directly with food and feed crops, such as wastes and agricultural residues (i.e. wheat straw, municipal waste), non-food crops (i.e. Miscanthus and short rotation coppice) and algae.	Zaawansowane (drugiej i trzeciej generacji) biopaliwa to biopaliwa produkowane z surowców, które nie konkurują bezpośrednio z uprawami przeznaczonymi na żywność lub pasze, tj. odpady i pozostałości rolnicze (np. słoma pszenna, odpady komunalne), uprawy nieżywnościowe (np. miskant, zagajniki o krótkiej rotacji) oraz glony.	EC, 2012d, European Commission MEMO: Indirect Land Use Change (ILUC), Brussels, 17 October 2012 (Last update: 12-02-2015).
Biofuel	Biopaliwo	Liquid or gaseous fuel for transport produced from biomass.	Paliwo płynne lub gazowe produkowane z biomasy na potrzeby transportowe.	EU, 2009c, Directive 2009/28/EC of the European Parliament and of the Council of 23 April 2009 on the promotion of the use of energy from renewable sources and amending and subsequently repealing Directives 2001/77/EC and 2003/30/EC,OJ L 140/16, 05.06.2009.
Bio-based plastic	Bioplastik / Biotworzywa	According to the Technical Report 15392, drawn up by the Technical Committee CEN/TC 249 of the European Committee for Standardization (CEN) in August 2009, ‘bio-based plastics’ are plastics derived from biomass. ‘Plastics’, as laid down in EN ISO 472, are materials that contain as an essential ingredient a high polymer and which at some stage in their processing into finished products can be shaped by flow	Zgodnie z Raportem Technicznym 15392, przygotowanym przez Technical Committee for Standarization (CEN) w sierpniu 2009 roku, "biotworzywa" to tworzywa otrzymane z biomasy. Tworzywa sztuczne, zgodnie z EN ISO 472, to materiały zawierające jako składnik zasadniczy polimery wielkocząsteczkowe (HP), które na pewnym etapie przetwarzania do produktu końcowego mogą być formowane przez odkształcenia plastyczne.	Kabasci, S., 2014, Bio-Based Plastics: Materials and Applications, First Edition, John Wiley & Sons, Ltd. Published.
Bioplastic	Bioplastik / Biotworzywa	The term “bioplastics” should ideally be avoided. It is preferable to use bio-based plastic if it is a plastic derived from biomass or biodegradable plastic if it biodegrades. Both categories overlap but there also are bio-based plastics that are not biodegradable as well as biodegradable plastics that are not bio-based.	Terminu "bioplastik" powinno się w miarę możliwości unikać. Preferowany termin to "biotworzywo", jeśli wytworzone zostało z biomasy, lub "biodegradowalne tworzywo sztuczne", jeżeli ulega biodegradacji. Są to kategorie zachodzące na siebie, jednak istnieją biotworzywa, które nie ulegają procesowi biodegradacji, jak również biodegradowalne tworzywa sztuczne, które nie zostały wytworzone z surowców odnawialnych.	Nova-Institute, 2014, 'Annex V' in Study on "Methodology framework for the bioeconomy observatory"' - BISO Project - January 2014.
Bioliquids	Biopłyny	Bioliquids are liquid fuels made from biomass used for energy purposes other than transport.	Biopłyny to płynne paliwa wytwarzane z biomasy i wykorzystywane na cele energetyczne inne niż transport.	EU, 2009c, Directive 2009/28/EC of the European Parliament and of the Council of 23 April 2009 on the promotion of the use of energy from renewable sources and amending and subsequently repealing Directives 2001/77/EC and 2003/30/EC,OJ L 140/16, 05.06.2009.
Biopolymer	Biopolimer	A polymer comprised, at least in part, of building blocks called monomers, produced from renewable feedstocks such as corn. An alternate definition for biopolymer, includes all biologically produced polymers like DNA, RNA and proteins.	Polimer zbudowany, przynajmniej częściowo, z elementów zwanych monomerami, wytwarzanymi z surowców odnawialnych, jak np. kukurydza. Alternatywna definicja biopolimeru zawiera wszystkie polimery wyprodukowane w procesach bilogogicznych, takie jak DNA, RNA czy proteiny.	USITC, 2008, Industrial Biotechnology: Development and Adoption by the U.S. Chemical and Biofuels Industry. United States Industry and Trade Commission, July 2008. http://www.usitc.gov/publications/332/pub4020.pdf
Bio-based product	Bioprodukt	Product wholly or partly derived from biomass. - Note 1 to entry: The bio-based product is normally characterized by the bio-based carbon content or the bio-based content. For the determination and declaration of the bio-based content and the bio-based carbon content, see the relevant standards developed by CEN/TC 411. - Note 2 to entry: Product can be an intermediate, material, semi-finished or final product. - Note 3 to entry: "bio-based product" is often used to refer also to a product which is only partly bio-based. In those cases the claim should be accompanied by a quantification of the bio-based content.	Produkt w całości lub części otrzymany z biomasy. - Uwaga 1: Zazwyczaj bioprodukt charakteryzuje się zawartością biogennego węgla lub innego materiału organicznego. Dla określenia i zadeklarowania zawartości biogennego węgla lub innego materiału organicznego stosuje się standardy określone prze CEN/TC 411. - Uwaga 2: Produkt może być materiałem pośrednim, półproduktem lub produktem końcowym. - Uwaga 3: termin "bioprodukt" stosowany jest często w odniesieniu do produktu tylko w części otrzymywanego z biomasy. W takim przypadku do oświadczenia należy dołaczyć opis ilościowej zawartości materiału otrzymanego z biomasy.	EN 16575:2014, European Committee for Standardisation, Technical Committee 411 (CEN TC/411) , Bio-based products – Vocabulary , Mandate M/492, August 2014.
Biorefinery	Biorafinacja/ Biorafineria	A biorefinery is an overall concept of a processing plant where biomass feedstocks are converted and extracted into a spectrum of valuable products.	Określa całościową koncepcję zakładu przetwórstwa, gdzie wsad z biomasy jest przetwarzany w spektrum cennych produktów.	US DOE, 1997, Energy, Environmental and Economics (e3) Handbook, U.S. Department of Energy, Office of Energy Efficiency and Renewable Energy, Washington D.C.
Bioreactor	Bioreaktor	Refers to any device or system that supports a biologically active environment.	Odnosi się do urządzenia lub systemu wspierającego zachodzące w środowisku procesy biologiczne.	Darzins, A., Pienkos, P. and Edye, L., 2010, Current status and potential for algal biofuels production. A report to IEA Bioenergy Task 39, Report T39-T2, August 2010.
Biodiversity	Bioróżnorodność	Biodiversity, a contraction of biological diversity, refers to the number, variety and variability of living organisms, including mankind, within a given area. A reduction or 'loss' of biodiversity undermines not only the natural environment, but also the economic and social goals of human societies, as mankind depends on natural resources for the food, energy, raw materials, clean air and clean water making life possible. The importance of preserving biodiversity, and the possible consequences of not doing so, has made it an international issue.	Bioróżnorodność, złożenie pochodzące od "różnorodność biologiczna", odnosi się do liczby, różnorodności i zmienności organizmów żywych, wliczając człowieka, na określonym obszarze. Zmniejszenie bądź "utrata" bioróżnorodności stanowi zagrożenie nie tylko dla środowiska naturalnego, ale także dla celów gospodarczych i społecznych człowieka, biorąc pod uwagę naszą zależność od zasobów naturalnych na potrzeby żywienia, energii, surowców, czystego powietrza i wody umożliwiających życie. Znaczenie zachowania bioróżnorodności oraz możliwe konsekwencje jej utraty czynią bioróżnorodność kwestią miedzynarodową.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Biosurfactant	Biosurfaktant	Surfactants derived from biomass; whereas surfactants are molecules that consist of one hydrophilic (having strong affinity with water) part and one hydrophobic (repelling water) part (Kjellin & Johansson, 2010) or substances that tend to reduce the surface tension of a liquid in which it is dissolved (Oxford dictionaries).	Substancja powierzchniowo-czynna uzyskana z biomasy; surfaktanty to molekuły zawierające część hydrofilową (wodnolubną) i hydrofobową (unikającą wody) lub też substancje redukujące napięcie powierzchniowe cieczy, w której są rozpuszczone.	Kjellin, M.; Johansson, I., 2010, Surfactants from Renewable Resources, Wiley series in renewable resources, March 2010.
Biosynthesis	Biosynteza	Production of chemical compounds from simpler substances, reactions usually carried out in living cells.	Produkcja związków chemicznych z prostszych substancji, reakcje zachodzące zazwyczaj w komórkach żywych organizmów.	Darzins, A., Pienkos, P. and Edye, L., 2010, Current status and potential for algal biofuels production. A report to IEA Bioenergy Task 39, Report T39-T2, August 2010.
Biotechnology	Biotechnologia	The application of science and technology to living organisms, as well as parts, products and models thereof, to alter living or non-living materials for the production of knowledge, goods and services.	Zastosowanie nauki i technologii w odniesieniu do żywych organizmów, ich części, produktów i modeli, w celu wprowadzania zmian w żyjących lub nieżyjących materiach, do produkcji wiedzy, dóbr i usług.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Industrial Biotechnology	Biotechnologia przemysłowa	the application of biotechnology to the eco-efficient production and processing of chemicals, materials and bioenergy.	Zastosowwanie biotechnologii dla wydajnej ekologicznie produkcji i przetwarzania substancji chemicznych, materiałów i bioenergii.	OECD, 2011, Future Prospects for Industrial Biotechnology
Total aquaculture production	Całkowita wielkość produkcji w akwakulturze	Is the sum of the total catches and aquaculture production excluding hatcheries and nurseries. Total production is recorded in the live weight equivalent of the production.	Suma całkowitych połowów i produkcji w akwakulturze, wyłączając wylęgarnie i podchowalnie. Rejestrowana jest w ekwiwalencie żywej wagi.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Total final consumption	Całkowite zużycie końcowe	The sum of consumption by the different end-use sectors. TFC is broken down into energy demand in the following sectors: industry, transport, buildings (including residential and services) and other (including agriculture and non-energy use). It excludes international marine and aviation bunkers, except at world level where it is included in the transport sector.	Suma zużycia przez różne sektory odbiorców końcowych. Całkowite zużycie końcowe można podzielić na zapotrzebowanie na energię w następujących sektorach: przemysłu, transpotu, budownictwa (w tym mieszkalnego i usługowego) oraz innych (w tym sektor rolnictwa i konsumpcja na cele nieenergetyczne). Nie obejmuje międzynarodowego morskiego i lotniczego bunkra paliw, jedynie na szczeblu ogólnoświatowym jest on zaliczany do sektora transportu.	IEA, International Energy Agency, Glossary of term, accessed 27/06/2018.
Total organic carbon	Całkowity węgiel organiczny	quantity of organic carbon present in a product. - Note 1 to entry: Total organic carbon is often determined as the carbon that is converted into carbon dioxide by combustion and which is not liberated as carbon dioxide by acid treatment. - Note: A unit (grams of carbon) can be mentioned. Considering the general definition of “product”, counting the inorganic fraction in TOC is not always appropriate	Zawartość organicznego węgla w danym produkcie. Uwagi: - całkowity węgiel organiczny jest często określany jako węgiel przekształcany do dwutlenku węgla poprzez spalanie i nie jest uwalniany w postaci dwutlenku węgla w wyniku traktowania kwasem. - może być wyrażony w jednostkach (gram węgla). Biorąc pod uwagę ogólną definicję "produktu", obliczenie frakcji nieorganicznej z Całkowitego węgla organicznego nie zawsze jest adekwatne.	EN 16575:2014, European Committee for Standardisation, Technical Committee 411 (CEN TC/411) , Bio-based products – Vocabulary , Mandate M/492
Cellulose	Celuloza	Polymer of glucose, constituting the most abundant polymer on earth.	Polimer glukozy, stanowiący najpowszechniejszy polimer na ziemi.	Darzins, A., Pienkos, P. and Edye, L., 2010, Current status and potential for algal biofuels production. A report to IEA Bioenergy Task 39, Report T39-T2, August 2010.
Certification	Certyfikacja	Formal procedure by which an accredited or authorized person or agency assesses and verifies (and attests in writing by issuing a certificate) the attributes, characteristics, quality, qualification, or status of individuals or organizations, goods or services, procedures or processes, or events or situations, in accordance with established requirements or standards.	Formalna procedura, podczas której akredytowana bądź upoważniona osoba lub agencja ocenia i weryfikuje (poświadczając na piśmie poprzez wydanie certyfikatu) atrybuty, cechy, jakość, kwalifikacje lub status osób indywidualnych, organizacji, dóbr i usług, procedur i procesów, czy też wydarzeń i sytuacji, zgodnie z ustanowionymi wymogami i standardami.	Business dictionary, http://www.businessdictionary.com, accessed 23 September 2015
Characterisation	Charakterystyka	Calculation of the magnitude of the contribution of each classified input/output to their respective impact categories and aggregation of contributions within each category. This requires a linear multiplication of the inventory data with characterisation factors for each substance and impact category of concern. For example, with respect to the impact category “climate change”, CO2 is chosen as the reference substance and kg CO2-equivalents as the reference unit.	Obliczanie wielkości udziału każdego sklasyfikowanego wejścia/wyjścia w odpowiednich kategoriach oddziaływania i sumowanie wielkości wkładów w ramach każdej kategorii. Wymaga to liniowego pomnożenia danych dotyczących zbioru wejść i wyjść przez współczynniki charakterystyki dla każdej danej substancji i kategorii oddziaływania. Na przykład, w odniesieniu do kategorii oddziaływania „zmiana klimatu”, CO2 stanowi substancję odniesienia, a jednostką odniesienia jest kg ekwiwalentu CO2.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Chemical Building Blocks	Chemiczne elementy budulcowe	Also called "platform chemicals", they are chemicals that form the base form more complex products. For instance, they constitute the monomers (see definition of monomer) that react together to build a chain, called polymer. Examples of chemical building blocks include lactic acid and succinic acid. The polymer of lactic acid is called polylactic acid or PLA.	Nazywane również "chemicznymi substancjami pomostowymi", to substancje, które stanowią podstawę bardziej złożonych produktów. Na przykład, stanowią monomery (patrz: definicja monomeru) reagujące ze sobą tworząc łańcuch zwany polimerem. Przykłady chemicznych elementów budulcowych to m.in. kwas mlekowy i kwas bursztynowy. Polimer zbudowany z kwasu mlekowego nosi nazwę polikwasu mlekowego lub PLA.	US DOE, 2004, Top Value Added Chemicals from Biomass. Volume I - Results of Screening for Potential Candidates from Sugars and Synthesis Gas. U.S. Department of Energy, Office of Energy Efficiency and Renewable Energy, Washington D.C.
Cyanobacteria	Cyjanobakteria, cyjanofit	Also called blue-green algae, comprise photosynthetic prokaryotic organisms similar to bacteria. They constitute the largest, most diverse, and most widely distributed group of photosynthetic prokaryotes.	Nazywane również niebieskimi algami, obejmują fotosyntetyzujące organizmy prokatiotyczne podobne do bakterii. Stanowią największą, najbardziej zróżnicowaną i rozpowszechnioną grupę fotosyntetyzujących prokariotów.	EEA, 2011, Opinion of the EEA Scientific Committee on Greenhouse Gas Accounting to Bioenergy, European Environment Agency, Copenhagen, Denmark.
Life cycle	Cykl życia	Consecutive and interlinked stages of a product system, from raw material acquisition or generation from natural resources to final disposal.	Kolejne, powiązane ze sobą etapy w ramach systemu produktu, od pozyskania surowca lub jego wytworzenia z zasobów naturalnych do ostatecznego unieszkodliwienia produktu.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210. ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Black carbon	Czarny węgiel / sadza	Operationally defined aerosol species based on measurement of light absorption and chemical reactivity and/or thermal stability. Black carbon is formed through the incomplete combustion of fossil fuels, biofuel, and biomass, and is emitted in both anthropogenic and naturally occurring soot. It consists of pure carbon in several linked forms. Black carbon warms the Earth by absorbing heat in the atmosphere and by reducing albedo, the ability to reflect sunlight, when deposited on snow and ice.	Substancje należące do aerozoli, operacyjnie zdefiniowane na podstawie pomiaru pochłaniania światła oraz reaktywności chemicznej i/lub stabilności termicznej. Czarny węgiel powstaje wskutek niecałkowitego spalania paliw kopalnych, biopaliwa i biomasy, i jest emitowany zarówno w wyniku działalności człowieka, jak i naturalnie występującej sadzy. Zbudowany jest z czystego węgla w różnych powiązanych formach. Czarny węgiel wpływa na ogrzewanie ziemii poprzez pochłanianie ciepła do atmosfery i redukcję albedo, zdolności do odbijania promieni słonecznych, kiedy gromadzi się na pokrywie śnieżnej i lodowej.	UNEP/WMO, 2011, Integrated Assessment of Black Carbon and Tropospheric Ozone, UNEP, Nairobi.
Temporary grass	Czasowa uprawa traw	Grass plants for grazing, hay or silage included as a part of a normal crop rotation, lasting at least one crop year and less than five years, sown with grass or grass mixtures. The areas are broken up by ploughing or other tilling or the plants are destroyed by other means as by herbicides before they are sown again. Mixtures of predominantly grass plants and other forage crops (usually leguminous), grazed, harvested green or as dried hay are included here.	Rośliny trawiaste przeznaczone na wypas, produkcję siana lub kiszonki, stosowane jako element płodozmianu, pozostające na polu przynajmniej przez jeden rok i nie dłużej niż pięć lat uprawnych, wysiewane z trawą lub mieszanką traw. Przed ponownym zasiewem pola są zaorywane lub rośliny niszczone są w inny sposób, np. przy użyciu środków chwastobójczych. Uprawa czasowa dotyczy mieszanek roślin (głównie trawiastych) i innych upraw paszowych (zazwyczaj strączkowych), spasanych, zbieranych w formie zielonki lub na siano.	EU, 2009b, Regulation (EC) No 1200/2009 of 30 November 2009 implementing Regulation (EC) No 1166/2008 of the European Parliament and of the Council on farm structure surveys and the survey on agricultural production methods, as regards livestock unit coefficients and definitions of the characteristics, OJ L329, 15.12.2009, pp. 1-28.
Particulate matter/Respiratory inorganics	Cząstki stałe/Substancje nieorganiczne w układzie oddechowym	Impact category that accounts for the adverse health effects on human health caused by emissions of Particulate Matter (PM) and its precursors (NOx, SOx, NH3).	Kategoria oddziaływania śladu środowiskowego, która odpowiada za niekorzystne dla zdrowia człowieka skutki powodowane emisjami cząstek stałych (PM) i ich prekursorów (NOx, SOx, NH3).	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Downstream processes	Dalsze etapy przetwarzania	The sequence of processes aiming at isolating valuable compounds, such as lipids, carbohydrates and protein products to be converted into useable forms of fuel and food commodities.	Kolejność procesów mających na celu wyizolowanie wartościowych składników, takich jak tłuszcze, węglowodany i białka, które następnie przekształcane są w formy użytkowe paliw i produktów spożywczych.	US DOE, 2010, National Algal Biofuels Technology Roadmap. U.S. Department of Energy, Office of Energy Efficiency and Renewable Energy, Biomass Program, Washington D.C.
Generic data	Dane ogólne	Refers to data that is not directly collected, measured, or estimated, but rather sourced from a third-party life-cycle-inventory database or other source.	Odnoszą się do danych, które nie są gromadzone, mierzone ani szacowane w sposób bezpośredni, ale pozyskiwane z baz danych oosób trzecich, dotyczących analizy cyklu życia lub też z innego źródła.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Specific data	Dane szczegółowe	Refers to directly measured or collected data representative of activities at a specific facility or set of facilities. Synonymous with “primary data”.	Pojęcie odnosi się do bezpośrednio zmierzonych lub zgromadzonych danych, reprezentatywnych dla działań prowadzonych w danym obiekcie lub kompleksie obiektów. Synonim: dane pierwotne.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210. based on: ISO, 2006a. EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Degradation	Degradacja	Process leading to a significant change in the structure of a product, typically characterized by a change of properties (e.g. integrity, molecular mass or structure, mechanical strength) and/or by fragmentation, affected by environmental conditions, proceeding over a period of time and comprising one or more steps.	Proces prowadzący do znacznych zmian w strukturze produktu, zazwyczaj charakteryzujący się zmianą jego własności (takich jak integralność, masa czy struktura cząsteczkowa, wytrzymałość mechaniczna) oraz/lub fragmentacji spowodowanej czynnikami środowiskowymi, rozłożony w czasie i składający się z jednego lub więcej etapów.	Adapted from EN ISO 472:2013, EN 16575:2014, European Committee for Standardisation, Technical Committee 411 (CEN TC/411), Bio-based products – Vocabulary, Mandate M/492, August 2014.)
Carbon debt	Dług węglowy	The initial emission of biogenic-CO2 from forest bioenergy when it is higher than the emissions from a reference fossil system. It is called debt because the forest re-growth combined with the continuous substitution of fossil fuels may, in time, repay the “debt”.	Emisja początkowa biogennego dwutlenku węgla z bioenergii pochodzacej z lasów, która przewyższa emisje z systemu odniesienia opartego na paliwach kopalnych. Nazywana jest długiem, ponieważ odrost lasu w połączeniu z ciągłym zastępowaniem paliw kopalnych substytutami może z czasem "spłacić dług".	JRC, 2014, European Commission, Joint Research Centre – IET, Carbon accounting of forest bioenergy : Conclusions and recommendations from a critical literature review, Agostini, A., Giuntoli, J., Boulamanti, A., Marelli, L., 2014, EUR 25354 EN, Luxembourg. Publications Office of the European Union, 2014.
Agricultural income	Dochód z działalności rolniczej	The main indicator for agricultural income is the 'factor income per labour input' expressed in annual work units (AWU).	Głównym wskaźnikiem dla dochodu z działalności rolniczej jest "dochód czynników produkcji przypadający na nakład pracy" wyrażony w rocznych jednostkach roboczych (Annual Work Units, w skrócie: AWU).	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Recovered wood	Drewno odzyskane	Recovered wood includes all kinds of wood material which, at the end of its life cycle in wooden products, is made available for re-use or recycling. Re-use can be either for material purposes or energy production. This group mainly includes used packaging materials, wood from demolition projects, unused or scrap timber from building sites. Sometimes referred as “post-consumer” or “post-use” wood.	Obejmuje wszelkiego rodzaju materiał drzewny, na etapie końcowym cyklu życia danego produktu z drewna, który jest udostępniony do ponownego wykorzystania lub recyklingu. Materiał może być wykorzystany ponownie jako surowiec lub do produkcji energii. Do tej grupy należą głównie: zużyty materiał opakowaniowy, drewno z rozbiórki, niewykorzystane drewno lub jego ścinki z budowy. Określane również jako "drewno pokonsumpcyjne".	JRC, 2014, European Commission, Joint Research Centre – IET, Carbon accounting of forest bioenergy : Conclusions and recommendations from a critical literature review, Agostini, A., Giuntoli, J., Boulamanti, A., Marelli, L., 2014, EUR 25354 EN, Luxembourg. Publications Office of the European Union, 2014.
Roundwood	Drewno okrągłe, drewno użytkowe	A length of cut tree generally having round cross section, such as a log or bolt.	Długość ściętego drzewa zazwyczaj o okrągłym przekroju poprzecznym.	SAF, 2015, Society of American Foresters, Dictionary of Forestry
Fuelwood	Drewno opałowe	See definition of Wood Fuel	Patrz: definicja "Wood fuel"
Fuel wood	Drewno opałowe	Wood destined to be used directly for energy or transformed into “wood fuels” for use as energy.	Drewno przeznaczone do bezpośredniego użycia do produkcji energii bądź do przekształcenia w paliwo na cele energetyczne.	European Commission, Enterprise and Industry Directorate General, Indufor, Study on the wood raw material supply and demand for the EU wood-processing industries, December 4, 2013
Dead wood	Drewno posuszowe, martwe drewno	All non-living woody biomass not contained in the litter, either standing, lying on the ground, or in the soil. Dead wood includes wood lying on the surface, dead roots, and stumps [larger than or equal to 10 cm in diameter or any other diameter used by the country].	Nieożywiona biomasa drzewna, niezawierająca się w ściółce, stojąca, leżąca na ziemi bądź w glebie. Objemuje drewno leżące na powierzchni, korzenie, pnie (o średnicy większej bądź równej 10 cm lub innej określonej w danym kraju).	FAO, 2010, Global Forest Resources Assessment 2010, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, Italy.
Wood removals	Drewno pozyskane przez usuwanie	The volume of all trees, living or dead, that are felled and removed from the forest, other wooded land or other felling sites.	Objętość wszystkich drzew, żywych lub martwych, wyciętych i usuniętych z lasu, terenu zalesionego lub innych obszarów wycinki.	UNECE/FAO/Eurostat/ITTO, 2014 Joint Forest Sector Questionnaire - Definitions
Salvage logging wood	Drewno pozyskane z terenów objętych zjawiskami katastrofalnymi	Trees removed due to injurious agents, such as wind or ice storms or the spread of invasive epidemic forest pathogens, insects and diseases or other epidemic biological risks to the forest, but not removed due to competition.	Drzewa usunięte z powodu działania czynników szkodliwych, takich jak wiatr, zamieć czy rozprzestrzenianie się inwazyjnej epidemii patogenów, insektów i chorób lub innych biologicznych zagrożeń dla lasu, ale nie w wyniku zapobiegania konkurencji.	JRC, 2014, European Commission, Joint Research Centre – IET, Carbon accounting of forest bioenergy : Conclusions and recommendations from a critical literature review, Agostini, A., Giuntoli, J., Boulamanti, A., Marelli, L., 2014, EUR 25354 EN, Luxembourg. Publications Office of the European Union, 2014.
Stemwood	Drewno z pnia	The wood of the stem(s) of a tree, i.e. the above ground main growing shoot(s). Stemwood includes wood in main axes and in major branches where there is at least X m of ‘straight’ length to Y cm top diameter.	Drewno pozyskane z pni(a) drzewa, tj. głównego pędu nadziemnego. Obejmuje drewno pochodzące z głównych osi i głównych gałęzi, mających przynajmniej X m długości prostego drewna i maksymalnej średnicy Y cm.	European Commission, JRC, Biomass production, supply, uses and flows in the European Union. 2018
Drop-in chemicals	Drop-in chemicals	Chemicals derived from biomass that are identical to their petro-derived peers, independently of the feedstock, and constitute therefore their perfect replacement (e.g. isobutanol conventionally derives from propylene but the same molecule can also derive from sugars).	Substancje chemiczne pochodzące z biomasy, identyczne do odpowiedników ropopochodnych, niezaleznie od materiału wsadowego, w wyniku czego stanowiące dla nich idealny zamiennik (np. izobutanol jest produktem pochodnym propylenu, ale te same cząsteczki można pozyskać z cukrów).	Soare, A. and Kersh, K., 2014, The bio-based chemical industry through 2030. Lux Research.
Bio-based carbon / Biogenic carbon	Dwutlenek węgla pochodzenia biologicznego	Carbon derived from biomass. - Note to entry: Biogenic carbon is defined in CEN ISO/TS 14067:2013	Dwutlenek węgla pochodzący z biomasy. - Uwaga: Biogenny dwutlenek węgla jest zdefiniowany w CEN ISO/TS 14067:2013	CEN ISO/TS 14067:2013. European Committee for Standardisation and International Standards Organisation – Technical Specification Greenhouse gases -- Carbon footprint of products -- Requirements and guidelines for quantification and communication
Human toxicity - non cancer	Działanie toksyczne dla człowieka - inne niż rakotwórcze	Impact category that accounts for the adverse health effects on human beings caused by the intake of toxic substances through inhalation of air, food/water ingestion, penetration through the skin insofar as they are related to non-cancer effects that are not caused by particulate matter/respiratory inorganics or ionising radiation.	Kategoria oddziaływania śladu środowiskowego, która odpowiada za niekorzystne skutki dla zdrowia człowieka wynikające z pobierania toksycznych substancji poprzez wdychanie powietrza, przyjmowanie pokarmu/wody, wchłanianie przez skórę, o ile skutki te nie są inne niż rakotwórczość, niepowodowane przez cząstki stałe/substancje nieorganiczne w układzie oddechowym czy promieniowanie jonizujące.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Human toxicity - cancer	Działanie toksyczne dla człowieka - rakotwórcze	Impact category that accounts for the adverse health effects on human beings caused by the intake of toxic substances through inhalation of air, food/water ingestion, penetration through the skin insofar as they are related to cancer.	Kategoria oddziaływania śladu środowiskowego, która odpowiada za niekorzystne skutki dla zdrowia człowieka wynikające z pobierania toksycznych substancji poprzez wdychanie powietrza, przyjmowanie pokarmu/wody, wchłanianie przez skórę, o ile substancje te powiązane są z zachorowaniem na raka.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Energy efficiency	Efektywność/wydajność energetyczna	Something is more energy efficient if it delivers more services for the same energy input, or the same services for less energy input. For example, when a compact florescent light (CFL) bulb uses less energy than an incandescent bulb to produce the same amount of light, the CFL is considered to be more energy efficient.	Większa wydajność energetyczna oznacza, że dany obiekt dostarcza więcej usług przy tym samym nakładzie energii lub te same usługi przy mniejszym nakładzie energii. Na przykład, kiedy żarówka fluorescencyjna (CFL) zużywa mniej energii niż tradycyjna żarówka do produkcji takiej samej ilości światła, wówczas żarówka CFL jest uważana za bardziej wydajną energetycznie.	IEA, International Energy Agency, Glossary of term, accessed 27/06/2018.
Ecotoxicity	Ekotoksyczność	Environmental footprint impact category that addresses the toxic impacts on an ecosystem, which damage individual species and change the structure and function of the ecosystem. Ecotoxicity is a result of a variety of different toxicological mechanisms caused by the release of substances with a direct effect on the health of the ecosystem.	Kategoria oddziaływania dotycząca śladu środowiskowego, odnosząca się do toksycznego wpływu na ekosystem, który powoduje szkody u poszczególnych gatunków i zmiany w strukturze i funkcji ekosysteu. Ekotoksyczność jest wynikiem wielu różnych mechanizmów toksykologicznych wywołanych przez uwolnienie substancji, mających bezpośredni skutek dla kondycji ekosystemu.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Lipid extraction	Ekstrakcja lipidów	Process of removing lipids from a plant or microorganism. May be accomplished using a mechanical or solvent based process.	Proces usuwania lipidów z roślin lub mikroorganizmów. Może być przeprowadzony w sposób mechaniczny lub na bazie rozpuszczalnika.	Darzins, A., Pienkos, P. and Edye, L., 2010, Current status and potential for algal biofuels production. A report to IEA Bioenergy Task 39, Report T39-T2, August 2010.
CO2 equivalent	Ekwiwalent CO2	A metric measure used to compare the emissions from various greenhouse gases on the basis of their global-warming potential (GWP), by converting amounts of other gases to the equivalent amount of carbon dioxide with the same global warming potential.	Jednostka metryczna stosowana w celu porównania emisji różnych gazów cieplarnianych na podstawie ich potencjału cieplarnianego (GWP), poprzez przeliczenie ilości innych gazów na ekwiwalentną ilość dwutlenku węgla o takim samym potencjale cieplarnianym.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Carbon dioxide equivalent	Ekwiwalent dwutlenku węgla	The amount of carbon dioxide (CO2) emission that would cause the same integrated radiative forcing, over a given time horizon, as an emitted amount of a greenhouse gas (GHG) or a mixture of GHGs. The CO2-equivalent emission is obtained by multiplying the emission of a GHG by its Global Warming Potential (GWP) for the given time horizon. For a mix of GHGs it is obtained by summing the CO2-equivalent emissions of each gas. CO2-equivalent emission is a common scale for comparing emissions of different GHGs but does not imply equivalence of the corresponding climate change responses.	Ilość emisji dwutlenku węgla (CO2), która doprowadziłaby do jednakowego bilansu radiacyjnego w wyznaczonym przedziale czasu co emitowana ilość gazu cieplarnianego (GHG) lub mieszanki tych gazów. Ekwiwalent CO2 obliczany jest poprzez przemnożenie emisji GHG przez jego współczynnik ocieplenia globalnego (GWP) dla danego przedziału czasowego. Dla mieszanki gazów cieplarnianych ekwiwalent CO2 obliczany jest poprzez zsumowanie ekwiwalentów emisji poszczególnych gazów. Ekwiwalent dwutlenku węgla jest powszechnie stosowaną skalą porównawczą dla emisji różnych gazów cieplarnianych, nie zakłada jednak równoważności pomiędzy emisjami a reakcjami na powodowane przez nie zmiany klimatu.	IPCC, 2014, Intergovernmental Panel on Climate Change, Fifth Assessment Report (AR5) 'Climate Change 2014: Mitigation of Climate Change'.
Upstream emissions	Emisje w segmencie wydobywczym	Upstream emissions for biomass fuels are considered the GHG emissions (usually including all fossil GHG emissions and biomass non-CO2 GHG) occurred during the extraction, processing and transportation of the biofuel to the final user. They are generally associated with the emissions calculated according to the Directive 2009/28/EC and Directive 2009/30 (in Annex V and Annex IV, respectively). They can be associated to the "direct emissions" as described in Section 3.1 of this report. They do not include emissions associated with direct or indirect Land Use change nor include any provision on the possible imbalances between the timing of emission and re-absorption of biogenic C neither any displacement effect on other markets.	Za emisje biomasy w segmencie wydobywczym uznaje się emisje gazów cieplarnianych (zazwyczaj gazów kopalnych oraz innych niż CO2) wytwarzane podczas pozyskiwania, przetwarzania i transportu biogazu do użytkownika końcowego. Są one powiązane z emisjami obliczanymi zgodnie z Dyrektywą 2009/28/EC oraz Dyrektywą 2009/30 (odpowiednio Anex V i IV tychże).	JRC, 2015, European Commission, Joint Research Centre, IET,Sustainable Transport Unit, Marelli, L., Padella, M., Edwards, R., Moro, A., Kousoulidou, M., Giuntoli, J., Baxter, D., Vorkapic, V., Agostini, A., O’Connell, A., Lonza, L., 'The impact of Biofuels on transport and environment, and their connection to the agricultural development in Europe'. Report prepared by JRC-IET for the European Parliament (unpublished).
Energy intensity	Energochłonność	A measure of total primary energy use per unit of gross domestic product.	Ilość całkowitego zużycia energii pierwotnej w przeliczeniu na jednostkę produktu krajowego brutto.	IEA, International Energy Agency, Glossary of term, accessed 27/06/2018.
Methyl-esters	Estry metylowe	A class of compounds originating from the hydrolysis of triglycerides into fatty acids, followed by the addition of an alcohol group on the end of the fatty acid. These are produced during transesterification. The methyl-esters from the conversion of vegetable oil are called biodiesel.	Klasa związków powstających na drodze hydrolizy trójglicerydów do kwasów tłuszczowych, a następnie poprzez dodanie grupy alkoholowej na końcu łańcucha kwasu tłuszczowego. Proces ten nosi nazwę transestryfikacji. Estry metylowe powstałe na drodze konwersji olejów roślinnych to biodiesel.	Darzins, A., Pienkos, P. and Edye, L., 2010, Current status and potential for algal biofuels production. A report to IEA Bioenergy Task 39, Report T39-T2, August 2010.
Ethanol	Etanol	Is produced from fermenting any biomass high in carbohydrates. Today, ethanol is made from starches and sugars, but advanced generation technologies will allow it to be made from cellulose and hemicellulose, the fibrous material that makes up the bulk of most plant matter.	Może być wyprodukowany z każdej biomasy bogatej w węglowodany. Obecnie etanol wytwarza się ze skrobii i cukrów, ale zaawansowane technologie pozwalają na produkcję etanolu z celulozy i hemicelulozy, włóknistego materiału, który stanowi znaczną część materii roślinnej.	IEA, International Energy Agency, Glossary of term, accessed 27/06/2018.
Eutrophication	Eutrofizacja	A process of pollution that occurs when a lake or stream becomes over-rich in plant nutrient; as a consequence it becomes overgrown in algae and other aquatic plants. The plants die and decompose. In decomposing the plants rob the water of oxygen and the lake, river or stream becomes lifeless. Nitrate fertilizers which drain from the fields, nutrients from animal wastes and human sewage are the primary causes of eutrophication. They have high biological oxygen demand (BOD).	Proces zanieczyszania, jaki ma miejsce, kiedy w zbiorniku wodnym nadmiernie wzrasta poziom substancji odżywczych dla roślin (nawozów roślinnych); w konsekwencji następuje nadmierny wzrost alg i innej roślinności wodnej. Rośliny obumierają i rozkładają się, co z kolei prowadzi do wysokiego zużycia zasobów tlenu i wymierania innych organizmów. Nawozy azotowe ściekające z pól, składniki odżywcze z odpadów zwierzęcych, czy ścieki produkowane przez człowieka są głównymi przyczynami występowania zjawiska eutrofizacji. Charakteryzuje je wysokie biologiczne zapotrzebowanie na tlen.	EEA, European Environment Agency, Glossary, accessed 15 June 2018.
Evaluation	Ewaluacja	Element within the life cycle interpretation phase intended to establish confidence in the results of the life cycle assessment.	Element w fazie interpretacji cyklu życia mający na celu zapewnienie wiarygodności wyników oceny cyklu życia.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Evapotranspiration	Ewapotranspiracja	The combined process of evaporation from the Earth’s surface and transpiration from vegetation.	Proces złożony z parowania (ewaporacja) z powierzchni ziemii i z roślin (transpiracja) .	IPCC, 2014, Intergovernmental Panel on Climate Change, Fifth Assessment Report (AR5) 'Climate Change 2014: Mitigation of Climate Change'.
Anaerobic digestion	Fermentacja beztlenowa	Process in which microorganisms break down biodegradable material in the absence of oxygen.	Proces, w którym mikroorganizmy rozkładają materiał biodegradowalny w środowisku beztlenowym.	Darzins, A., Pienkos, P. and Edye, L., 2010, Current status and potential for algal biofuels production. A report to IEA Bioenergy Task 39, Report T39-T2, August 2010.
Cross-flow filtration	Filtracja krzyżowa	Method of harvesting microalgae. Liquid flows across the surface of a membrane filtration and liquids and particles smaller than the pores in the filter are removed from the bottom of the filter.	Metoda zbioru mikroalg. Ciecz przepływa przez powierzchnię filtracji membranowej. Ciecze i cząsteczki, które zdołają przedostać się przez pory filtra, zostają usunięte.	Darzins, A., Pienkos, P. and Edye, L., 2010, Current status and potential for algal biofuels production. A report to IEA Bioenergy Task 39, Report T39-T2, August 2010.
Fishing fleet	Flota rybacka	The data on the number of fishing vessels, the fishing fleet, in general refer to the fleet size as recorded on 31 December of the specified reference year. The data are derived from the national registers of fishing vessels which are maintained according to Commission Regulation (EC) No 26/2004 which specifies the information on vessel characteristics to be recorded in the registers.	Dane dotyczące liczby statków rybackich, czyli floty rybackiej, zazwyczaj odnoszą się do jej rozmiarów na dzień 31 grudnia roku referencyjnego. Dane pochodzą z krajowych rejestrów statków rybackich, które są utrzymywane zgodnie z Rozporządzeniem Komisji (KE) nr 26/2004, określającego jakie informacje dotyczące statków powinny być zapisane w rejestrach.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Photoautotroph	Fotoautotrofy	Organisms that obtain their energy through the absorption of inorganic mineral ions in the presence of light.	Organizmy pozyskujące energię poprzez absorpcję nieorganicznych jonów mineralnych w obecności światła.	Richmond, A., 2004, Handbook of Microalgal Culture: Biotechnology and Applied Phycology, Amos Richmond (editor), 588 pp, Wiley-Blackwell.
Photobioreactors	Fotobioreaktory	Refer to enclosed systems for photosynthetic production of microalgae. PBRs can be located indoor utilizing light collection systems or outdoor using sunlight as the light source. A wide variety of PBRs have been designed, ranging from tubular and cylindrical systems, helical systems, flat sided systems to flexible tubing coiled around a cylindrical framework.	Zamknięte systemy przeznaczone do produkcji mikroglonów na drodze fotosyntezy. Fotobioreaktory mogą znajdować się w pomieszczeniu, gdzie wykorzystują systemy oświetlenia, lub na zewnątrz, gdzie źródłem światła jest promieniowanie słoneczne. Zaprojektowano szeroki wachlarz fotobioreaktorów, począwszy od systemów tub i cylindrów, spirali, o płaskich ścianach, po elastyczne systemy rur oplatające cylindryczną strukturę.	Alabi, A.O., Tampier, M. and Bibeau, E., 2009, Microalgae technologies & processes for biofuels/bioenergy production in British Columbia: Current Technologies, Suitability & Barriers to Implementation, Seed Science Ltd.
Photochemical ozone formation	Fotochemiczne powstawanie ozonu	Impact category that accounts for the formation of ozone at the ground level of the troposphere caused by photochemical oxidation of Volatile Organic Compounds (VOCs) and carbon monoxide (CO) in the presence of nitrogen oxides (NOx) and sunlight. High concentrations of ground-level tropospheric ozone damage vegetation, human respiratory tracts and manmade materials through reaction with organic materials.	Kategoria oddziaływania śladu środowiskowego odpowiadająca za powsta­wanie ozonu na poziomie gruntu w troposferze, wywołane utlenianiem fotochemicznym lotnych związków organicznych (LZO) i tlenku węgla (CO) w obecności tlenków azotu (NOx) i światła słonecznego. Wysokie stężenie ozonu na poziomie gruntu w troposferze ma szkodliwy wpływ na roślinność, drogi oddechowe człowieka i materiały sztuczne, na skutek reakcji z materiałami organicznymi.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Photosynthesis	Fotosynteza	The conversion of light energy into chemical energy using atmospheric CO2, operated by living organisms according to the following reaction: 6CO2 + 6H2O + light energy = C6H12O6 (sugars) + 6O2.	Proces przekształcania energii świetlnej w energię chemiczną z wykorzystaniem CO2, przeprowadzany przez organizmy żywe według następującej reakcji: 6CO2 + 6H2O + energia świetlna = C6H12O6 (cukry) + 6O2	Darzins, A., Pienkos, P. and Edye, L., 2010, Current status and potential for algal biofuels production. A report to IEA Bioenergy Task 39, Report T39-T2, August 2010.
Co-function	Funkcja dodatkowa/równoległa	Any of two or more functions resulting from the same unit process or product system.	Każda z dwóch lub więcej funkcji wynikających z tego samego procesu jednostkowego lub sytemu produktu.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Greenhouse gas	Gaz cieplarniany	Greenhouse gases constitute a group of gases contributing to global warming and climate change. The Kyoto Protocol, an environmental agreement adopted by many of the parties to the United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) in 1997 to curb global warming, covers six greenhouse gases: - the non-fluorinated gases: carbon dioxide (CO2), methane (CH4) , nitrous oxide (N2O) - the fluorinated gases: hydrofluorocarbons (HFCs), perfluorocarbons (PFCs), sulphur hexafluoride (SF6) Converting them to carbon dioxide (or CO2) equivalents makes it possible to compare them and to determine their individual and total contributions to global warming.	Gazy cieplarniane stanowią grupę gazów przyczyniających się do globalnego ocieplenia i zmian klimatu. Protokół z Kioto, porozumienie na rzecz środowiska przyjęte przez wiele krajów będących stronami Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu (UNFCCC) w 1997 w celu ograniczenia zjawiska globalnego ocieplenia, obejmuje sześć gazów cieplarnianych: gazy bezfluorowe: dwutlenek węgla (CO2), metan (CH4), podtlenek azotu (NO2), gazy fluorowane: fluorowęglowodory (HFCs), perfluorowęglowodory (PFCs), sześciofluorek siarki (SF6). Przekształcenie w ekwiwalenty dwutleneku węgla pozwala na porównanie i określenie ich indywidualnego i całkowitego wkładu w globalne ocieplenie.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Stocking density	Gęstość obsady	A measure of the number of organisms in an aquaculture operation per surface area of water, or per unit volume of water.	Ilość organizmów w akwakulturze w przeliczeniu na jednostkę powierzchni lub objętości wody.	Delgado, C.L., Wada, N., Rosegrant, M.W., Meijer, S. and Ahmed, M., 2003, Fish to 2020. Supply and demand in changing global markets, Appendix F, WorldFishCenter Technical Report 62, International Food Policy Research Institute (IFPRI), Washinton D.C., World Fish Center, Bayan Lepas, Malaysia.
Global warming	Globalne ocieplenie	Global warming refers to the gradual increase, observed or projected, in global surface temperature, as one of the consequences of radiative forcing caused by anthropogenic emissions.	Globalne ocieplenie odnosi się do stopniowego wzrostu (obserwowanego bądź szacowanego) temperatury na powierzchni ziemii w skali światowej, będącego konsekwencją wymuszenia radiacyjnego spowodowanego działalnością człowieka.	IPCC, 2014, Intergovernmental Panel on Climate Change, Fifth Assessment Report (AR5) 'Climate Change 2014: Mitigation of Climate Change'.
Algae	Glony (algi)	Refers to a diverse mix of organisms from different kingdoms of life. Traditionally, algae have been unified based on their ability to carry out photosynthesis and live in aquatic habitats. Algae include microalgae (unicellular eukaryotic organisms), macroalgae (seaweeds), and cyanobacteria (historically known as blue-green algae).	Pojęcie odnosi się do różnorodnej grupy organizmów zaliczanych do różnych królestw życia. Tradycyjnie, glony zostały ujednolicone na podstwie ich zdolności do przeprowadzania procesu fotosyntezy oraz życia w środowisku wodnym. Do glonów zaliczamy: mikroalgi (jednokomórkowe organizmy eukariotyczne), makroalgi (wodorosty), cyjanofity (znane jako niebiesko-zielone algi bądź sinice).	US DOE, 2010, National Algal Biofuels Technology Roadmap. U.S. Department of Energy, Office of Energy Efficiency and Renewable Energy, Biomass Program, Washington D.C.
Macroalgae	Glony makroskopowe	Macroalgae, or seaweeds, represent a broad group of eukaryotic photosynthetic marine organisms.	Makroglony lub wodorosty, będące przedstawicielami szerokiej grupy fotosyntetyzujących eukariotycznych organizmów morskich.	US DOE, 2010, National Algal Biofuels Technology Roadmap. U.S. Department of Energy, Office of Energy Efficiency and Renewable Energy, Biomass Program, Washington D.C.
Slurry	Gnojowica	Manure in liquid form, that is to say a mixture of excrements and urine of domestic animals, including possibly also water and/or a small amount of litter.	Nawóz w postaci płynnej, tzn. mieszanka ekskrementów i uryny zwierząt domowych, z możliwą niewielką zawartością wody i/lub ściółki.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Manure	Gnojówka	Liquid manure is urine from domestic animals including possibly a small amount of excrement and/or water.	Gnojówka to mocz zwierząt domowych zawierający niewielką ilość ekskrementów i/lub wody.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Forest management	Gospodarka leśna	Any activity resulting from a system applicable to a forest that influences the ecological, economic or social functions of the forest	Każda działalność w ramach systemu praktyk mających zastosowanie do lasu, która wpływa na ekologiczne, gospodarcze lub społeczne funkcje lasu.	EU, 2013, Decision No 529/2013/EU of the European Parliament and of the Council of 21 May 2013 on accounting rules on greenhouse gas emissions and removals resulting from activities relating to land use, land-use change and forestry and on information concerning actions relating to those activities - OJ L 165, 18.6.2013, pp. 80–97.
Agricultural holding	Gospodarstwo rolne	An agricultural holding is a single unit, in both technical and economic terms, operating under a single management, which undertakes agricultural activities within the economic territory of the European Union, either as its primary or secondary activity. Other supplementary (non-agricultural) products and services may also be provided by the holding.	Gospodarstwo rolne jest jednostką w znaczeniu technicznym i ekonomicznym, zarządzaną przez jednolity podmiot, która prowadzi działalność rolniczą na terytorium gospodarczym Unii Europejskiej, jako działalność podstawową lub drugorzędną. Gospodarstwo może wytwarzać również inne produkty uzupełniające (produkty nierolne).	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
System boundary	Granica systemu	Definition of aspects included or excluded from the study. For example, for a “cradle-to-grave” analysis, the system boundary should include all activities from the extraction of raw materials through the processing, distribution, storage, use, and disposal or recycling stages.	Określenie aspektów uwzględnionych lub wykluczonych z badania. Na przykład, w przypadku analizy "od kołyski po grób" granica systemu powinna zawierać wszystkie działania począwszy od pozyskania surowców, przez przetwarzanie, dystrybucję, przechowywanie, eksploatację, po etapy unieszkodliwienia lub recyklingu.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
System boundary	Granica systemu	Set of criteria specifying which unit processes are part of a product system	Zestaw kryteriów określających procesy jednostkowe należące do systemu produktu.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Marginal land	Grunty marginalne	Is land of poor quality with regard to agricultural use, and unsuitable for housing and other uses.	Są to grunty o słabej jakości w odniesieniu do wykorzystania w rolnictwie, nienadające się pod zabudowę mieszkaniową ani na inne cele.	OECD, Glossary of Statistical Terms, accessed 25/03/2015.
Set-aside Land	Grunty odłogowane	Land that farmers do not use for agricultural production.	Grunty nieużytkowane przez rolnika do celów produkcji rolniczej.	JRC, 2015, European Commission, Joint Research Centre, IET,Sustainable Transport Unit, Marelli, L., Padella, M., Edwards, R., Moro, A., Kousoulidou, M., Giuntoli, J., Baxter, D., Vorkapic, V., Agostini, A., O’Connell, A., Lonza, L., 'The impact of Biofuels on transport and environment, and their connection to the agricultural development in Europe'. Report prepared by JRC-IET for the European Parliament (unpublished).
Arable land	Grunty orne	Arable land, in agricultural statistics, is land worked (ploughed or tilled) regularly, generally under a system of crop rotation. In the Farm structure survey (FSS) arable land is further subdivided using the following classification: Cereals, Pulses, Potatoes, Sugar beet, Fodder roots and brassicas, Industrial crops, Fresh vegetables, melons, strawberries, Flowers and ornamental plants, Fodder crops, Seeds and seedlings, Other crops on arable land, Fallow land.	Grunty rolne w statystyce rolniczej oznaczają grunty uprawiane (orane lub obrabiane innymi metodami) regularnie, zazwczaj w systemie zmianowania. W badaniach struktury gospodarstw (Farm Structure Survey, w skrócie: FSS) grunty orne dzielą się dalej przy użyciu następującej klasyfikacji: zboża, rośliny strączkowe, ziemniaki, buraki cukrowe, okopowe pastewne i kapustne, uprawy przemysłowe, świeże warzywa, melony, truskawki, kwiaty i rośliny ozdobne, rośliny pastewne, nasiona i sadzonki, inne uprawy na gruntach ornych, grunty odłogowane.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Fallow land	Grunty ugorowane	All arable land included in the crop rotation system, whether worked or not, but with no intention to produce a harvest for the duration of a crop year. The essential characteristic of fallow land is that it is left to recover, normally for the whole of a crop year. Fallow land may be: - Bare land bearing no crops at all. - Land with spontaneous natural growth, which may be used as feed or ploughed in. - Land sown exclusively for the production of green manure (green fallow).	Grunty orne włączone do systemu płodozmianu, uprawiane lub nie, nie przeznaczone do produkcji plonów w danym roku uprawy. Zasadniczą cechą charakterystyczną gruntów ugorowanych jest pozostawianie ich na odpoczynek przez cały rok uprawy. Gruntami ugorowanymi moga być: - grunt bez jakichkolwiek upraw, - grunt pokryty roślinnością wyrośniętą naturalnie, która może być wykorzystana jako pasza lub zaorana, - grunt obsiany w celu produkcji nawozu zielonego (grunt ugorowany zielony)	EU, 2009b, Regulation (EC) No 1200/2009 of 30 November 2009 implementing Regulation (EC) No 1166/2008 of the European Parliament and of the Council on farm structure surveys and the survey on agricultural production methods, as regards livestock unit coefficients and definitions of the characteristics, OJ L329, 15.12.2009, pp. 1-28.
Hemicellulose	Hemiceluloza	Any of a group of complex carbohydrates that, with other carbohydrates (e.g.,pectins), surround the cellulose fibres of plant cells. The most common hemicelluloses contain xylans (many molecules of the five-carbon sugar xylose linked together), a uronic acid (i.e.,sugar acid), and arabinose (another five-carbon sugar). Hemicelluloses have no chemical relationship to cellulose.	Każda z grup złożonych węglowodanów, które wraz z innymi węglowodanami (np. pektynami) otaczają włókna celulozowe komórek roślinnych. Najczęstsze hemicelulozy zawierają ksylany (wiele cząsteczek ksylozy cukru z pięcioma atomami węgla połączonych ze sobą), kwas uronowy (tj., kwas cukrowy), i arabinozy (inny cukier pięciowęglowy). Hemicelulozy nie mają pod względem chemicznym żadnego związku z celulozą.	Encyclopædia Britannica, 2015, accessed 19 March 2015
Heterotroph	Heterotrof	Organisms that obtain their material and energy needs from organic compounds produced by other organisms.	Organizmy zaspokajające własne zapotrzebowanie na materiał i energię czerpiąc ze związków organicznych produkowanych przez inne organizmy.	Richmond, A., 2004, Handbook of Microalgal Culture: Biotechnology and Applied Phycology, Amos Richmond (editor), 588 pp, Wiley-Blackwell.
Raceway ponds	Hodowlane stawy i tory wodne	Refer to the most common type of pond currently in use. These ponds utilize paddle wheel for agitation and mixing of the cultures, with flow rates ranging from 10-30 cm?s-1, with depths ranging from 10-30 cm and individual ponds being up to 1 ha in area.	Najczęściej występujący aktualnie rodzaj zbiornika hodowlanego. Stosuje koło łopatkowe do mieszania kultur, z natężeniem przepływu wahającym się od 10 do 30 cm/s, o głębokości 10-30 cm i powierzchni nawet do 1 ha.	Alabi, A.O., Tampier, M. and Bibeau, E., 2009, Microalgae technologies & processes for biofuels/bioenergy production in British Columbia: Current Technologies, Suitability & Barriers to Implementation, Seed Science Ltd.
Homogenization	Homogenizacja	Process that makes a mixture the same throughout the entire substance.	Proces polegający na wytworzeniu jednorodnej mieszaniny danych substancji.	Darzins, A., Pienkos, P. and Edye, L., 2010, Current status and potential for algal biofuels production. A report to IEA Bioenergy Task 39, Report T39-T2, August 2010.
Hydrotreated vegetable oil	Hydrorafinowany olej roślinny	Vegetable oil thermochemically treated with hydrogen.	Olej roślinny poddany termochemicznej obróbce wodorem.	EU, 2009c, Directive 2009/28/EC of the European Parliament and of the Council of 23 April 2009 on the promotion of the use of energy from renewable sources and amending and subsequently repealing Directives 2001/77/EC and 2003/30/EC,OJ L 140/16, 05.06.2009.
Life-cycle interpretation	Interpretacja cyklu życia (śladu środowiskowego)	Phase of life-cycle assessment in which the findings of either the inventory analysis or the impact assessment, or both, are evaluated in relation to the defined goal and scope in order to reach conclusions and recommendations.	Etap oceny cyklu życia, w którym rezultaty dotyczące analizy zbioru lub oceny skutków, lub też obu, oceniane są w odniesienu do określonego celu i zakresu, by opracować konkretne wnioski i zalecenia.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Livestock	Inwentarz	Animals such as cattle and sheep which are kept on the holding or otherwise for agricultural production.	Zwierzęta, takie jak bydło i owce, hodowane w gospodarstwie lub w inny sposób na potrzeby produkcji rolniczej.	FAO, 1996, 'Conducting agricultural censuses and surveys', FAO Statistical Development Series, No. 6, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, Italy.
Functional unit	Jednostka funkcjonalna	Quantified performance of a product system for use as a reference unit.	Określona ilościowo wydajność systemu produktu stosowana jako jednostka odniesienia.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Carotene	Karoten	An orange photosynthetic pigment important for photosynthesis.	Pomarańczowy barwnik fotosyntetyczny istotny dla procesu fotosyntezy.	Darzins, A., Pienkos, P. and Edye, L., 2010, Current status and potential for algal biofuels production. A report to IEA Bioenergy Task 39, Report T39-T2, August 2010.
Impact category	Kategoria oddziaływania	Class of resource use or environmental impact to which the emission inventory data are related.	Klasa wykorzystywania zasobów lub oddziaływania na środowisko, do której odnoszą się dane dotyczące wytwarzania emisji.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Impact category	Kategoria oddziaływania	Class representing environmental issues of concern to which life cycle inventory analysis results may be assigned.	Klasa reprezentująca badane kwestie środowiskowe, do których może mieć zastsosowanie analiza cyklu życia.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Cage	Klatka	Rearing facility enclosed on the bottom as well as on the sides by wooden, mesh or net screens. It allows natural water exchange through the lateral sides and in most cases below the cage.	Obiekt hodowlany zamknięty od dołu i boków drewnianymi osłonami bądź siatką, pozwalający na naturalną wymianę wody poprzez boczne osłony i często również dolną.	FAOa, Glossary of Aquaculture, accessed 23 September 2015
Downstream	Kolejny/późniejszy w łańcuchu dostaw	Occurring along a product supply chain after the point of referral.	Występujący w łańcuchu dostaw produktu później w stosunku do punktu odniesienia.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Completeness check	Kontrola kompletności	Process of verifying whether information from the phases of a life cycle assessment is sufficient for reaching conclusions in accordance with the goal and scope definition.	Proces weryfikacji, czy informacje dotyczące etapów oceny cyklu życia są wystarczające, by wyciągnąć wnioski zgodne z określonym celem i zakresem definicji.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Sensitivity check	Kontrola wrażliwości	Process of verifying that the information obtained from a sensitivity analysis is relevant for reaching the conclusions and for giving recommendations.	Proces weryfikacji, czy informacje uzyskane na podstawie analizy wrażliwości sa istotne dla sformułowania wniosków i rekomendacji.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Final energy consumption	Końcowe zużycie energii	The total energy consumed by end users, such as households, industry, agriculture, transport, services, others. It is the energy which reaches the final consumer and excludes that which is used by the energy sector itself. Final energy consumption excludes energy used by the energy sector, including for deliveries, and transformation.	Całkowite zużycie energii przez użytkowników końcowych, takich jak gospodarstwa domowe, przemysł, rolnictwo, transport, usługi i inne. To energia jaka dociera do konsumenta końcowego, wykluczając energię zużywaną przez sektor energetyczny, w tym dostawy i konwersję.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Gross final energy consumption	Końcowe zużycie energii brutto	The energy supplied in industry, transport, households, the service sector, including the public sector, agriculture, forestry and fishery, including the electricity and heat consumed by the energy sector for the electricity and heat production and losses of electricity and heat in distribution and transfer.	Energia dostarczana w przemyśle, transporcie, gospodarstwach domowych, sektorze usług, w tym w sektorze publicznym, rolnictwie, leśnictwie i rybołówstwie, wliczając energię elektryczną i cieplną zużywaną przez sektor energii do produkcji energii elektrycznej i ciepła oraz ich straty podczas przesyłu.	EU, 2009c, Directive 2009/28/EC of the European Parliament and of the Council of 23 April 2009 on the promotion of the use of energy from renewable sources and amending and subsequently repealing Directives 2001/77/EC and 2003/30/EC,OJ L 140/16, 05.06.2009.
Domestic material consumption	Krajowe zużycie materiałów	Measures the total amount of materials directly used by an economy and is defined as the annual quantity of raw materials extracted from the domestic territory, plus all physical imports minus all physical exports. The DMC indicator provides an assessment of the absolute level of the use of resources, and allows to distinguish consumption driven by domestic demand from consumption driven by the export market. It is important to note that the term "consumption" as used in DMC denotes apparent consumption and not final consumption. DMC does not include upstream "hidden" flows related to imports and exports of raw materials and products.	Mierzy całkowitą ilość materiałów bezpośrednio zużytych przez daną gospodarkę. Definiowane jako suma ilości surowców pozyskanych rocznie na terytorium danego kraju oraz importowanych, pomniejszona o eksport. Wskaźnik DMC pozwala ocenić poziom bezwzględny zużycia surowców oraz rozróżnić konsumpcję na potrzeby krajowe i eksportowe. Warto zauważyć, że pojęcie "konsumpcja" w kontekście DMC oznacza konsumpcję jawną, nie końcową. DMC nie bierze pod uwagę ukrytych przepływów importowych i eksportowych surowców ani produktów.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Cut-off criteria	Kryteria graniczne	Specification of the amount of material or energy flow or the level of environmental significance associated with unit processes or product system to be excluded from a study.	Określają ilość materiału, przepływu energii bądź wpływu na środowisko związanych z procesami jednostkowymi lub systemem produktu wyłączonymi z badania.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Forest	Las	Area of land defined by the minimum values for area size, tree crown cover or an equivalent stocking level, and potential tree height at maturity at the place of growth of the trees, as specified for each Member State in Annex V. It includes areas with trees, including groups of growing young natural trees, or plantations that have yet to reach the minimum values for tree crown cover or equivalent stocking level or minimum tree height as specified in Annex V, including any area that normally forms part of the forest area but on which there are temporarily no trees as a result of human intervention, such as harvesting, or as a result of natural causes, but which area can be expected to revert to forest.	Obszar gruntu wyznaczony minimalnymi wartościami wielkości obszaru, zwarcia drzewostanu lub równoważnego stopnia zadrzewienia oraz potencjalnej wysokości drzew w stanie dojrzałym w miejscu wzrostu drzew, zgodnie z wartościami wyznaczonymi dla każdego państwa członkowskiego w Załączniku V. Obejmuje obszary z drzewami, w tym grupy rosnących młodych drzew naturalnych lub plantacje, które jeszcze nie osiągnęły minimalnych wartości zwarcia drzewostanu lub równoważnego stopnia zadrzewienia lub minimalnej, określonej w załączniku V wysokości drzew, w tym każdy obszar, który zwykle stanowi część obszaru lasu, ale na którym tymczasowo drzewa nie występują, w wyniku interwencji człowieka, takiej jak pozyskiwanie drewna lub z przyczyn naturalnych, lecz w przypadku którego można się spodziewać, że ponownie przekształci się w las.	EC, 2013b, Commission staff working document accompanying the document communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions: A new EU Forest Strategy: for forests and the forest-based sector. SWD(2013) 342 final
Primary forest	Las pierwotny	Naturally regenerated forest of native species, where there are no clearly visible indications of human activities and the ecological processes are not significantly disturbed	Naturalnie regenerujący się las gatunków rodzimych, gdzie nie ma wyraźnie widocznych śladów działalności człowieka, a procesy ekologiczne nie zostały w istotny sposób zaburzone.	FAO, 2010, Global Forest Resources Assessment 2010, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, Italy.
Primary forest	Las pierwotny	Areas of usually old forest with natura forest structure and dynamics, lacking anthropogenic influences from the past to the present.	Obszar starego lasu o naturalnej strukturze i dynamice, w którym brak widocznego wpływu antropogenicznego - obecnie i w przeszłości.	Leibundgut, H. (1982). Europäische Urwälder der Bergstufe. Verlag Paul Haupt, Bern, Stuttgart
Planted forest	Las posadzony	Forest predominantly composed of trees established through planting and/or deliberate seeding.	Las składający się głównie z drzew zasadzonych lub zasianych celowo.	FAO, 2010, Global Forest Resources Assessment 2010, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, Italy.
Forests available for wood supply	Lasy dostępne dla pozyyskiwania drewna	Forests where no legal, economic or specific environmental restrictions have a significant impact on the supply of wood.	Lasy, gdzie nie ma prawnych, ekonomicznych lub innych specyficznych ograniczeń środowiskowych mających istotny wpływ na podaż drewna.	UNECE/FAO, 2000, Main report, Forest Resources of Europe, CIS, North America, Australia, Japan and New Zealand (TBFRA 2000), UNECE/FAO Contribution to the Global Forest Resources Assessment 2000. United Nations, New York and Geneva.
Lignin	Lignina	Class of complex organic polymers supporting tissues of vascular plants. Such complex aromatic heteropolymers, stiffen and fortify secondary cell walls within xylem tissues, creating a dense matrix that binds cellulose microfibrils and crosslinks other wall components, thereby preventing the collapse of conductive vessels, lending biomechanical support to stems, and allowing plants to adopt an erect-growth habit.	Klasa złożonych polimerów organicznych wspierających tkanki roślin naczyniowych. Takie kompleksowe heteropolimery o strukturze aromatycznej usztywniają i wzmacniają wtórne ściany komórkowe wewnątrz tkanek ksylemu, tworząc gęstą sieć wiążącą mikrofibryle celulozowe i łączącą inne składniki budulcowe ściany komórkowej, zapobiegając zapadaniu się naczyń przewodzących, zapewniając biomechniczne wsparcie łodyg oraz umożliwiając roślinom wzrost w pokroju wyprostowanym.	Martone, PT, Estevez, JM, Lu, F; Ruel, K, Denny, MW, Somerville, C; Ralph, J (2009). Discovery of Lignin in Seaweed Reveals Convergent Evolution of Cell-Wall Architecture. Current biology : CB 19 (2): 169–75.doi:10.1016/j.cub.2008.12.031
Lignin	Lignina	Complex oxygen-containing organic substance that, with cellulose, forms the chief constituent of wood. It is second only to cellulose as the most abundant organic material on Earth. It is a mixture of complex, apparently polymeric compounds of poorly known structure. Lignin is concentrated in the cell walls of wood and makes up 24–35 percent of the oven-dry weight of softwoods and 17–25 percent of hardwoods.	Złożone substancje organiczne zawierające tlen, tworzące wraz z celulozą główny składnik drewna. Pierwszy po celulozie najliczniej występujący na ziemi materiał organiczny. Mieszanka złożonych, polimerycznych związków o słabo znanej strukturze. Lignina koncentruje się w ścianach komórek drewna i stanowi 24-35 % suchej masy drewna miękkiego i 17-25 % drewna twardego.	Encyclopædia Britannica, 2015, accessed 19 March 2015
Lipids	Lipidy	Broadly defined as any fat-soluble, naturally-occurring compounds, such as fats, oils, waxes, cholesterol, sterols, fat-soluble vitamins such as A, D, E, and K, monoglycerides, diglycerides, or phospholipids.	Ogólnie definiowane jako rozpuszczalne w tłuszczach, naturalnie występujące związki, takie jak tłuszcze, oleje, woski, cholesterol, sterole, witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, tj. A, D, E, K, monoglicerydy, diglicerydy i fosfolipidy.	Darzins, A., Pienkos, P. and Edye, L., 2010, Current status and potential for algal biofuels production. A report to IEA Bioenergy Task 39, Report T39-T2, August 2010.
Black liquor	Ług czarny	According to IEA black liquor is a by-product from chemical pulping processes that consists of lignin residue combined with water and the chemicals used for extracting lignin. However it can also be referred to as a group of co-products and by-products	Zgodnie z IEA, ług czarny to produkt uboczny chemicznych procesów roztwarzania, na który składają się pozozstałości ligniny połączone z wodą i substancjami chemicznymi używanymi do ekstrakcji ligniny. Może należeć zarówno do grupy produktów równoległych, jak i ubocznych.	European Commission, JRC, Biomass production, supply, uses and flows in the European Union. 2018
Maximum sustainable yield	Maksymalny trwały (zrównoważony) połów	The highest theoretical equilibrium yield that can be continuously taken (on average) from a stock under existing (average) environmental conditions without affecting significantly the reproduction process. Also referred to sometimes as Potential yield.	Największy teoretyczny zrównoważony połów, jaki można w sposób ciągły uzyskiwać (przeciętnie) ze stada w istniejących (przeciętnych) warunkach środowiskowych bez wyraźnego wpływu na proces reprodukcji. Określany także jako Potencjalna wydajność.	FAOb, Fisheries Glossary, accessed 19 March 2015
Energy technology roadmap	Mapa drogowa (plan działania) technologii energetycznych	Focuses on a single technology and outlines a clear and systematic path for its deployment within a set time period. The road mapping process involves detailed analysis and assessments of aspects such as research, development and deployment of The technology, The legal, regulatory and financial issues, and consumer acceptance issues.	Koncentruje się na pojedynczej technologii i nakreśla jasną i systematyczną ścieżkę dla jej wdrożenia w wyznaczonym czasie. Proces tworzenia mapy wymaga dokładnej analizy i oceny takich aspektów, jak badania, rozwój i rozpowszechnianie technologii, kwestie prawne, regulacyjne i finansowe oraz akceptacji ze strony konsumentów,	IEA, International Energy Agency, Glossary of term, accessed 27/06/2018.
Mariculture	Marikultura, hodowla morska	Is understood that the cultivation of the end product takes place in seawater, such as fjords, inshore and open waters and inland seas in which the salinity generally exceeds 20 ‰. Earlier stages in the life cycle of these aquatic organisms may be spent in brackishwater or freshwater.	Oznacza, że hodowla produktu końcowego odbywa się w wodzie morskiej, na terenie fiordów, wód przybrzeżnych, śródlądowych lub na otwartym morzu, gdzie zasolenie zazwyczaj przekracza 20 ‰. Wcześniejsze etapy rozwoju organizmów hodowlanych mogą zachodzić zarówno w słonej jak i w słodkiej wodzie.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Mariculture	Marikultura, hodowla morska	Aquaculture practiced in a marine environment.	Akwakultura praktykowana w środowisku morskim.	Delgado, C.L., Wada, N., Rosegrant, M.W., Meijer, S. and Ahmed, M., 2003, Fish to 2020. Supply and demand in changing global markets, Appendix F, WorldFishCenter Technical Report 62, International Food Policy Research Institute (IFPRI), Washinton D.C., World Fish Center, Bayan Lepas, Malaysia.
Inocula	Materiał inokulacyjny, inokulum	Addition of microorganisms to a bioreactor to start the growth phase.	Dodatek mikroorganizmów do bioreaktora w celu zainicjowania fazy wzrostu.	Darzins, A., Pienkos, P. and Edye, L., 2010, Current status and potential for algal biofuels production. A report to IEA Bioenergy Task 39, Report T39-T2, August 2010.
Feedstock	Materiał wsadowy	A raw material going into a chemical process or plant as input to be converted into a product.	Surowiec wykorzystywany w procesie chemicznym lub zakładzie produkcyjnym jako materiał do wytworzenia produktu.	Darzins, A., Pienkos, P. and Edye, L., 2010, Current status and potential for algal biofuels production. A report to IEA Bioenergy Task 39, Report T39-T2, August 2010.
Fishmeal	Mączka rybna	Cooked, pressed, dried, and milled fish, usually small pelagic fish, used for animal feeds.	Gotowane, prasowane, suszone i mielone ryby, zwykle małe ryby pelagiczne, stosowane jako pasza dla zwierząt.	Delgado, C.L., Wada, N., Rosegrant, M.W., Meijer, S. and Ahmed, M., 2003, Fish to 2020. Supply and demand in changing global markets, Appendix F, WorldFishCenter Technical Report 62, International Food Policy Research Institute (IFPRI), Washinton D.C., World Fish Center, Bayan Lepas, Malaysia.
Environmental mechanism	Mechanizm środowiskowy	System of physical, chemical and biological processes for a given impact category linking the life cycle inventory analysis results to category indicators and to category endpoints.	System procesów fizycznych, chemicznych i biologicznych w odniesieniu do danej kategorii oddziaływania śladu środowiskowego, wiążący wyniki analizy zbioru wejść i wyjść ze wskaźnikami kategorii śladu środowiskowego.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Impact assessment method	Metoda oceny oddziaływwania	Protocol for quantitative translation of the assessment inventory into contributions to an environmental impact of concern.	Protokół służący do ilościowego przełożenia zbioru ocen na wkład w badane oddziaływanie na środowisko.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Microalgae	Mikroglony	Microscopic, motile or non-motile chlorophyll-containing plant.	Mikroskopijne rośliny zdolne lub niezdolne do poruszania się, zawierające chlorofil.	FAOa, Glossary of Aquaculture, accessed 23 September 2015
Mixotroph	Miksotrof	Organisms that grow as autotroph and heterotroph, thereby utilizing both organic compounds and CO2 for their growth.	Organizmy rozwijające się jako autotrofy i heterotrofy, wykorzystujące do wzrostu zarówno związki organiczne jak i CO2.	Richmond, A., 2004, Handbook of Microalgal Culture: Biotechnology and Applied Phycology, Amos Richmond (editor), 588 pp, Wiley-Blackwell.
Juvenile	Młode osobniki	Young stage of animals, usually up to the time they first become sexually mature. For fish usually between the postlarval stages up to the time they first become sexually mature.	Zwierzęta we wczesnym etapie rozwoju, zazwyczaj do momentu osiągnięcia dojrzałości płciowej. W przypadku ryb zazwyczaj są to osobniki po etapie post-larwalnym, aż do osiągnięcia dojrzałości płciowej.	FAOb, Fisheries Glossary, accessed 19 March 2015
Monomer	Monomer	A molecule of low molecular weight capable of chemically reacting to another molecule of the same type to form a larger molecule, such as dimer, trimer, tetramer, polymer, etc.	Cząsteczka o niskiej masie cząsteczkowej zdolna do reagowania chemicznego z inną cząsteczką tego samego typu, w celu utworzenia większej struktury (dimeru, trimeru, tetrameru, polimeru itp.)	Encyclopædia Britannica, 2015, accessed 19 March 2015
Input	Nakład	Product, material or energy flow that enters a unit process. Products and materials include raw materials, intermediate products and co-products.	Przepływ produktów, materiałów lub energii, który zostaje wprowadzony do procesu jednostkowego. Produkty i materiały obejmują surowce, półprodukty i produkty równoległe (uboczne).	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210. ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Ancillary input	Nakład dodatkowy	Material input that is used by the unit process producing the product, but which does not constitute part of the product.	Nakład materiałowy użyty przez jednostkę produkcyjną wytwarzającą produkt, niestanowiący części tego produktu.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Sparging	Napowietrzanie	Intermittent addition of gaseous carbon dioxide to an algal growth culture through fine bubbles.	Dodawanie dwutlenku węgla do hodowli kultury glonów w sposób nieciągły (przerywany) przez drobne pęcherzyki.	Darzins, A., Pienkos, P. and Edye, L., 2010, Current status and potential for algal biofuels production. A report to IEA Bioenergy Task 39, Report T39-T2, August 2010.
Fry	Narybek	Juvenile fish able to obtain their own food.	Młode ryby zdolne do samodzielnego zdobywania pożywienia.	Delgado, C.L., Wada, N., Rosegrant, M.W., Meijer, S. and Ahmed, M., 2003, Fish to 2020. Supply and demand in changing global markets, Appendix F, WorldFishCenter Technical Report 62, International Food Policy Research Institute (IFPRI), Washinton D.C., World Fish Center, Bayan Lepas, Malaysia.
Livestock manure	Nawóz naturalny	Waste products excreted by livestock: or a mixture of litter and waste products excreted by livestock, even in processed form.	Odchody wydalane przez inwentarz: mieszanina ściółki i odchodów, również przetworzona.	EEC, 1991, Council Directive 91/676/EEC of 12 December 1991 concerning the protection of waters against pollution caused by nitrates from agricultural sources. OJ L375, 31.12.1991, pp. 1–8 .
Non-food	Niespożywcze/ Nieżywnościowe	Note: An official definition of “non-food” does not exist. In general it means all uses except of food (and feed) uses.	Uwaga: nie istnieje oficjalna definicja. "Nieżywnościowe" oznacza każde zastosowanie za wyjątkiem stosowania jako żywność i pasze.	Nova-Institute, 2014, 'Annex V' in Study on "Methodology framework for the bioeconomy observatory"' - BISO Project - January 2014.
Idle land	Nieużytek	Is land that was cultivated but is now in a state of disuse; abandoned land; fallow land.	Ziemia, która była uprawiana, ale teraz została wyłączona z użytkowania; grunty odłogowane; ugór.	OECD, Glossary of Statistical Terms, accessed 25/03/2015.
Unutilised agricultural land	Nieużytkowane grunty rolne	Area previously used as an agricultural area and, during the reference year of the survey, no longer worked for economic, social or other reasons and which is not used in the crop rotation system, i.e. land where no agricultural use is intended. This land could be brought back into cultivation using the resources normally available on an agricultural holding.	Obszar uprzednio używany jako użytki rolne, ale w roku referencyjnym prowadzonego badania już nieuprawiany ze względów ekonomicznych, społecznych lub innych, a także nieużytkowany w systemie płodozmianu, tj. grunty, na których nie przewiduje się prowadzenia działalności rolnej. Grunty takie można przywrócić do uprawy, wykorzystując zasoby normalnie dostępne w gospodarstwie rolnym.	EU, 2009b, Regulation (EC) No 1200/2009 of 30 November 2009 implementing Regulation (EC) No 1166/2008 of the European Parliament and of the Council on farm structure surveys and the survey on agricultural production methods, as regards livestock unit coefficients and definitions of the characteristics, OJ L329, 15.12.2009, pp. 1-28.
Normalisation	Normalizacja	After the characterisation step, normalisation is an optional step in which the impact assessment results are multiplied by normalisation factors that represent the overall inventory of a reference unit (e.g. a whole country or an average citizen). Normalised impact assessment results express the relative shares of the impacts of the analysed system in terms of the total contributions to each impact category per reference unit.	Po etapie charakterystyki, normalizacja jest opcjonalnym krokiem, polegającym na pomnożeniu wyników oceny oddziaływania śladu środowiskowego przez współczynniki normalizacji reprezentujące ogólny zbiór jednostek odniesienia (np. cały kraj lub przeciętnego obywatela). Znormalizowane wyniki oceny oddziaływania odzwierciedlają udział analizowanego systemu pod względem całkowitego wkładu w każdą kategorię oddziaływania wyrażonego na jednostkę odniesienia.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Modern biomass	Nowoczesna biomasa	Includes all biomass with the exception of traditional biomass.	Obejmuje każdy rodzaj biomasy za wyjątkiem tradycyjnej.	IEA, International Energy Agency, Glossary of term, accessed 27/06/2018.
Nutraceutical	Nutraceutyczny	Food, food additive, or extract of a food marketed to have a physiological benefit or provide protection against a chronic disease.	Żywność, dodatek do żywności lub wyciąg z produktu żywnościowego sprzedawany w celu osiągnięcia korzyści fizjologicznych lub zapewnienia ochrony przed przewlekłymi chorobami.	Darzins, A., Pienkos, P. and Edye, L., 2010, Current status and potential for algal biofuels production. A report to IEA Bioenergy Task 39, Report T39-T2, August 2010.
Area under cultivation	Obszar gruntów pod uprawą	It is the area that corresponds to the total sown area, but after the harvest it excludes ruined areas (e.g. due to natural disasters).	Jest to obszar odpowiadający całkowitej powierzchni zasiewu, ale po zbiorach nie obejmujący obszaru zniszonego (np. w wyniku klęsk naturalnych).	EU, 2009a, Regulation (EC) No 543/2009 of the European Parliament and of the Council of 18 June 2009 concerning crop statistics and repealing Council Regulations (EEC) No 837/90 and (EEC) No 959/93, OJ L167, 29.06.2009, pp. 1-11.
Area grazed	Obszar pastwiska	Is the total area of pastures owned, rented or otherwise allocated to the agricultural holding on which animals were kept for grazing during the reference year. The grazed area can also be harvested by mowing or other means. It includes all grasslands that are grazed, independent if they are temporary or permanent nature. Permanent grasslands no longer used for production purposes are however excluded, as well as common lands not allotted to individual holdings.	Jest to całość obszaru pastwisk należących do gospodrstwa rolnego, dzierżawionych lub w inny sposób przypisanych do danego gospodarstwa, na którym wypasano zwierzęta w danym roku odniesienia. Obszar pastwiska może być również koszony lub objęty innymi zbiorami. Obejmuje wszystkie użytki zielone, na których prowadzony jest wypas, niezależnie od tego, czy są trwałe czy tymczasowe. Wyklucza jednak trwałe użytki zielone niewykorzystywane w celach produkcyjnych oraz tereny wspólne bez przydziału do indywidualnych gospodarstw.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Fishing area	Obszar rybołówstwa	Geographical fishing areas in the European Union Common fisheries policy are defined for a number of specific areas of water: - the north-east Atlantic, which is roughly the area to the east of 42°W longitude and north of 36°N latitude, including the waters of the Baltic Sea; - the north-west Atlantic, which is the region that is roughly the area to the west of 42°W longitude and north of 35°N latitude; - the eastern central Atlantic, which is the region to the east of 40°W longitude between latitudes 36°N and 6°S; - the Mediterranean, which is also known as the Food and Agriculture Organization Major Fishing Area 37, comprises the Mediterranean Sea and the adjacent Black Sea.	Geograficzne obszary rybołówstwa w ramach wspólnej polityki Unii Europejskiej dotyczącej rybołówstwa są określone dla konkretnych obszarów wodnych: - północno-wschodniego Atlantyku, czyli obszaru rozciągającego sie mniej więcej na wschód od południka 42°W i na północ od równoleżnika 35°N, wliczając w to obszar Morza Bałtyckiego; - północno-zachodniego Atlantyku, czyli obszaru mniej więcej na zachód od południka 42°W i na północ od równoleżnika 35°N; - centralno-wschodniego Atlantyku, czyli obszaru położonego na wschód od południka 40°W i pomiędzy równoleżnikami 36°N i 6°S; - Śródziemnomorskiego, znanego również jako Główny Obszar Połowowy 37 FAO, obejmujący Morze Śródziemne i przyległe do niego Morze Czarne.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Contaminated area	Obszar skażony	Any site or region that is damaged, harmed or made unfit for use by the introduction of unwanted substances, particularly microorganisms, chemicals, toxic and radioactive materials and wastes	Teren lub region, na którym wystąpiły zniszczenia, szkody lub nie nadaje się do użytku na skutek wprowadzenia niepożądanych substancji, w szczególności mikroorganizmów, substancji chemicznych,materiałów toksycznych lub radioaktywnych bądź odpadów.	EEA, European Environment Agency, Glossary, accessed 15 June 2018.
Harvested area	Obszar zbioru	It is the part of the cropped area that is harvested. It can, therefore, be equal to or less than the cropped area.	Część obszaru pod uprawą, na którym prowadzony jest zbiór. Może zatem być równa lub mniejsza od obszaru uprawy.	FAOc, FAO Term, accessed 19 March 2015
Protected areas	Obszary chronione	Areas especially dedicated to the protection and maintenance of biological diversity, and of natural and associated cultural resources, and managed through legal or other effective means.	Obszary podlegające szczególnej ochronie i zachowaniu różnorodności biologicznej, posiadające naturalne zasoby kulturowe, zarządzane za pomocą środków prawnych i innych skutecznych metod.	FAO, 2010, Global Forest Resources Assessment 2010, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, Italy.
Protected areas	Obszary chronione	Legally established land or water area under either public or private ownership that is regulated and managed to achieve specific conservation objectives.	Prawnie ustanowiony obszar ziemii lub wody, będący własnościa publiczną lub prywatną, regulowany i zarządzany tak, aby osiągnąć konkretne cele związane z ochroną.	OECD, Glossary of Statistical Terms, accessed 25/03/2015.
Life cycle assessment	Ocena Cyklu Życia	Life-Cycle Assessment (LCA) is an internationally standardised methodology. (ISO 14040:2006) LCA helps to quantify the environmental pressures related to goods and services (products), the environmental benefits, the trade-offs and areas for achieving improvements taking into account the full life cycle of the product.	Ocena Cyklu Życia (LCA) to metoda ustandaryzowana w skali międzynarodowej. (ISO 14040:2006) LCA pomaga w obliczeniu obciążenia dla środowiska, związanego z produkcją dóbr i usług (produktów), korzyści środowiskowych, możliwych kompromisów i obszarów wymagających poprawy, biorąc pod uwagę cały cykl życia produktu.	EC, European Platform on Life Cycle Assessment, http://ec.europa.eu/environment/ipp/lca.htm accessed 19 March 2015.
Life-Cycle Impact Assessment	Ocena wpływu cyklu życia	Phase of life-cycle assessment aimed at understanding and evaluating the magnitude and significance of the Potential environmental impacts for a product system throughout the life cycle of the product.	Etap oceny cyklu życia mający na celu zrozumienie i ocenę skali i znaczenia potencjalnego oddziaływania systemu produktu na środowisko przez cały cykl życia tego produktu.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Cradle to gate	Od kołyski do bramy	A partial product supply chain, from the extraction of raw materials (cradle) up to the manufacturer’s “gate”. The distribution, storage, use stage and end-of-life stages of the supply chain are omitted.	Część łańcucha dostaw produktu, od pozyskania surowców (kołyska) do ich dotarcia do producenta (brama). Pomija etapy łańcucha dostaw związane z dystrybucją, przechowywaniem, eksploatacją i wycofaniem z eksploatacji.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Cradle to cradle	Od kołyski do kołyski	Cradle to cradle' goes beyond 'cradle to grave' and conforms more to the model of the circular economy. In a cradle to cradle model products would be designed in a way so that at the end of their initial life they can be readily reused, or recycled, and therefore avoid landfill altogether.	Cykl "od kołyski do kołyski" wykracza poza pełen cykl życia i jest bardziej dopasowany do modelu gospodarki o obiegu zamkniętym. W modelu "od kołyski do kołyski" produkty projektowane są w taki sposób, by po zakończeniu okresu życia od razu były gotowe do ponownego wykorzystania czy przetworzenia, unikając w ten sposób składowania na wysypiskach.	Circular Ecology, Glossary of terms and definitions, accessed 30 September 2016
Well-to-wheel	Od szybu do kół (od wydobycia po transport)	Methodology aiming at quantifying energy required for and GHG resulting from the production, transport, distribution and combustion of conventional and alternative road transportation fuels. Is commonly divided into WTT (Well-To-Tank) and TTW (Tank-To-Wheel).	Metoda, której celem jest ilościowe wyrażenie potrzebnej energii oraz emisji gazów cieplarnianych związanych z produkcją, transportem, dystrybucją i spalaniem konwencjonalnych i alternatywnych paliw wykorzystywanych w transporcie drogowym. Zazwyczaj stosowany jest podział na Well-To-Tank (od szybu do zbiornika) i Tank-To-Wheel (od zbiornika do kół/transportu).	JRC, 2015, European Commission, Joint Research Centre, IET,Sustainable Transport Unit, Marelli, L., Padella, M., Edwards, R., Moro, A., Kousoulidou, M., Giuntoli, J., Baxter, D., Vorkapic, V., Agostini, A., O’Connell, A., Lonza, L., 'The impact of Biofuels on transport and environment, and their connection to the agricultural development in Europe'. Report prepared by JRC-IET for the European Parliament (unpublished).
Environmental impact	Oddziaływanie na środowisko	Any change to the environment, whether adverse or beneficial, that wholly or partially results from an organisation’s activities, products or services (EMAS regulation).	Jakakolwiek zmiana w środowisku, korzystna czy szkodliwa, która całkowicie lub tylko częściowo wynika z prowadzonych działań, produktów czy usług (Rozporządzenie ws. EMAS).	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Renewable energy sources	Odnawialne źródła energii	Also called renewables, are energy sources that replenish (or renew) themselves naturally, such as solar, wind, and tidal energy.	Źródła energii uzupełniające się (lub odnawiające) naturalnie, takie jak energia słoneczna, wiatru i pływów.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Waste	Odpady	Any substance, material or object which the holder discards or intends or is required to discard. NOTES EU Waste Framework Directive (EU, 2008) also defines: - Hazardous waste	Jakakolwiek substancja, materiał lub przedmiot, które właściciel usuwa, ma zamiar lub jest zobowiązany je usunąć. Uwaga: Dyrektywa ramowa UE w sprawie odpadów (UE, 2008\0 definiuje również: - odpady niebezpieczne.	EU, 2008, Directive 2008/98/EC of the European Parliament and of the Council of 19 November 2008 on waste and repealing certain directives, OJ L 312, 22.11.2008, pp. 3-30.
Organic waste	Odpady organiczne	Waste containing carbon compounds; derived from animal and plant materials.	Odpady zawierające związki węgla, pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego.	EEA, European Environment Agency, Glossary, accessed 15 June 2018.
Logging residues	Odpady zrębowe	The wood left in the forest after forestry logging operations. These residues generally include woody debris from final felling (e.g. branches, leaves, stumps, roots, tops, bark), small trees from thinning and clearing operations and generally un-merchantable stem wood.	Odpady drewniane pozostawione w lesie po czynnościach związanych z pozyskiwaniem drewna. Zawierają głównie rumosz drzewny po wycince (np. gałęzie, liście, pnie, korzenie, wierzchołki, kora), małe drzewka pozostawione po trzebierzy drzewostanu oraz pnie drzew nie posiadające wartości handlowej.	European Commission, JRC, Biomass production, supply, uses and flows in the European Union. 2018
Discards	Odrzuty	Fish that are thrown away after being caught, usually because of undesirable characteristics (the wrong species, unmarketable, undersized, and so on); a subset of bycatch.	Ryby odrzucane po połowie, zazwyczaj z powodu nieporządanych cech: gatunku, wielkości, nienadające się do sprzedaży itd. Stanowią podzbiór przyłowu.	Delgado, C.L., Wada, N., Rosegrant, M.W., Meijer, S. and Ahmed, M., 2003, Fish to 2020. Supply and demand in changing global markets, Appendix F, WorldFishCenter Technical Report 62, International Food Policy Research Institute (IFPRI), Washinton D.C., World Fish Center, Bayan Lepas, Malaysia.
Dewatering	Odwadnianie	Removal of excess water to concentrate the solid fraction of a solution.	Usuwanie nadmiaru wody w celu zatężenia frakcji stałej roztworu.	Darzins, A., Pienkos, P. and Edye, L., 2010, Current status and potential for algal biofuels production. A report to IEA Bioenergy Task 39, Report T39-T2, August 2010.
Diatoms	Okrzemki	The class of diatoms includes a very conspicuous number of golden brown unicellular organisms. The diatoms live mostly singly or attached to one another in chains of cells or in colonial aggregations, in aquatic and terrestrial habitats.	Do klasy okrzemek zaliczamy znaczną liczbę złoto-brązowych organizmów jednokomórkowych. Okrzemki żyją przeważnie pojedynczo lub też łączą się w łańcuchy lub skupiska komórek, w środowiskach wodnych i lądowych.	EEA, 2011, Opinion of the EEA Scientific Committee on Greenhouse Gas Accounting to Bioenergy, European Environment Agency, Copenhagen, Denmark.
Fish oil	Olej rybny	Usually a byproduct of the fishmeal manufacturing process, used for pharmaceuticals, fish feeds, and for direct human consumption.	Zazwyczaj produkt uboczny produkcji mączki rybnej, wykorzystywany w przemyśle farmaceutycznym, do produkcji pasz i do bezpośredniego spożycia przez ludzi.	Delgado, C.L., Wada, N., Rosegrant, M.W., Meijer, S. and Ahmed, M., 2003, Fish to 2020. Supply and demand in changing global markets, Appendix F, WorldFishCenter Technical Report 62, International Food Policy Research Institute (IFPRI), Washinton D.C., World Fish Center, Bayan Lepas, Malaysia.
Fouling	Osadzanie	Refers to the accumulation and deposition of living organisms and certain non-living material on hard surfaces, most often in an aquatic environment.	Gromadzenie i osadzanie się żywych organizmów i pewnych nieożywionych materiałów na twardych powierzchniach, najczęściej w środowisku wodnym.	Darzins, A., Pienkos, P. and Edye, L., 2010, Current status and potential for algal biofuels production. A report to IEA Bioenergy Task 39, Report T39-T2, August 2010.
Open ponds	Otwarte zbiorniki wodne	Outdoor culturing system for microalgae growth. They are usually shallow systems that can be excavated and built up with walls of concrete. They can be unlined or lined with impermeable materials.	System hodowli mikroglonów budowany na zewnątrz. Zazwyczaj jest to płytki zbiornik, możliwy do wykopania i otoczenia betonowymi ścianami. Może być zarówno bez wyściółki, jak i wyłożony nieprzepuszczalnym materiałem.	Alabi, A.O., Tampier, M. and Bibeau, E., 2009, Microalgae technologies & processes for biofuels/bioenergy production in British Columbia: Current Technologies, Suitability & Barriers to Implementation, Seed Science Ltd.
Synthetic fuels	Paliwa syntetyczne	Any liquid fuel obtained from coal, natural gas or biomass. The best known process is the Fischer-Tropsch synthesis. An intermediate step in the production of synthetic fuel is often syngas, a mixture of carbon monoxide and hydrogen produced from coal which is sometimes directly used as an industrial fuel.	Paliwo ciekłe, otrzymane z węgla, gazu ziemnego lub biomasy. Najodpowiedniejszym znanym procesem stosowanym w tym celu jest synteza Fischera-Tropscha. Pośrednim etapem w produkcji paliw syntetycznych jest otrzymanie gazu syntezowego, mieszanki tlenku węgla i wodoru powstałej z węgla, stosowanej czasami jako paliwo przemysłowe.	IEA, International Energy Agency, Glossary of term, accessed 27/06/2018.
Fuel	Paliwo	Energy carrier intended for energy conversion.	Nośnik energii przeznaczony do konwersji energii.	FAO, 2004, Unified Bioenergy Terminology, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, Italy.
Wood fuel	Paliwo drzewne	Roundwood being used as fuel for purposes such as cooking, heating or power production. It includes wood harvested from main stems, branches and other parts of trees (where these are harvested for fuel) and wood that is used for the production of charcoal (e.g. in pit kilns and portable ovens), wood pellets and other agglomerates. It also includes wood chips to be used for fuel that are made directly (i.e. in the forest) from roundwood. It excludes wood charcoal, pellets and other agglomerates.	Drewno okrągłe używane do celów takich jak gotowanie, ogrzewanie, produkcja energii. Obejmuje drewno pozyskane z głównych pni, gałęzi i innych części drzewa (pozyskiwanych na cele paliwowe) oraz drewno do produkcji węgla drzewnego (np. w piecach do wypalania i przenośnych piekarnikach), a także zrębki na cele paliwowe powstałe bezpośrednio (np. w lesie) z drewna okrągłego. Nie obejmuje natomiast węgla drzewnego, peletu i innych aglomeratów drewnianych.	UNECE/FAO/Eurostat/ITTO, 2014 Joint Forest Sector Questionnaire - Definitions
Atmospheric carbon parity point	Parytet dwutlenku węgla w atmosferze	Net zero carbon emissions to the atmosphere by balancing the amount of carbon released with an equivalent amount sequestered or offset in comparison to the reference scenario.	Emisje dwutlenku węgla do atmosfery na poziomie zerowym netto uzyskane poprzez równoważenie ilości emitowanego dwutlenku węgla poprzez jego ekwiwalentną ilość sekwestrowaną bądź kompensowaną w porównaniu do poziomów odniesienia.	JRC, 2014, European Commission, Joint Research Centre – IET, Carbon accounting of forest bioenergy : Conclusions and recommendations from a critical literature review, Agostini, A., Giuntoli, J., Boulamanti, A., Marelli, L., 2014, EUR 25354 EN, Luxembourg. Publications Office of the European Union, 2014.
Fossil fuel parity	Parytet paliwa kopalnego	The moment in time (the payback time) when the bioenergy system and the fossil reference have emitted the same amount of carbon.	Moment w czasie (czas zwrotu), gdy system bioenergetyczny i paliwo kopalne, do którego się odnosimy, wyemitowały tyle samo dwutlenku węgla.	JRC, 2014, European Commission, Joint Research Centre – IET, Carbon accounting of forest bioenergy : Conclusions and recommendations from a critical literature review, Agostini, A., Giuntoli, J., Boulamanti, A., Marelli, L., 2014, EUR 25354 EN, Luxembourg. Publications Office of the European Union, 2014.
Carbon sequestration parity	Parytet węglowy, parytet sekwestracji	The moment in time when the bioenergy system has displaced the same amount of fossil C as would be absorbed in the forest if this was not harvested for bioenergy.	Moment, kiedy system bioenergetyczny przemieścił taką samą ilość węgla kopalnego, jaka zostałaby pochłonięta przez las, jeżeli nie zostałby on pozyskany dla celów bioenergetycznych.	JRC, 2014, European Commission, Joint Research Centre – IET, Carbon accounting of forest bioenergy : Conclusions and recommendations from a critical literature review, Agostini, A., Giuntoli, J., Boulamanti, A., Marelli, L., 2014, EUR 25354 EN, Luxembourg. Publications Office of the European Union, 2014.
Feed	Pasza	Feed (or feedingstuff) is any substance or product, including additives, whether processed, partially processed or unprocessed, intended to be used for oral feeding to animals.	Pasza (karma) to jakakolwiek substancja lub produkt, łącznie z dodatkami, przetworzony, częściowo przetworzony lub nieprzetworzony, przeznaczony do karmienia zwierząt.	EU, 2002, Regulation (EC) No 178/2002 of the European Parliament and of the Council of 28 January 2002 laying down the general principles and requirements of food law, establishing the European Food Safety Authority and laying down procedures in matters of food safety. OJ L31, 1.2.2002, pp. 1–24. Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016.
Animal feed	Pasza zwierzęca	Quantities of product used for animal feed and/or for the manufacture of foodstuffs for animals	Ilość produktu użyta jako karma dla zwierząt i/lub do produkcji pasz zwierzęcych.	Eurostat a, Eurostat's Concepts and Definitions Database, accessed 14 October 2015
Pelagic	Pelagiczny	Living in the open ocean, as opposed to near shore or on the sea bottom.	Żyjący na otwartym oceanie, w przeciwieństwie do terenów przybrzeżnych lub dna oceanicznego.	Delgado, C.L., Wada, N., Rosegrant, M.W., Meijer, S. and Ahmed, M., 2003, Fish to 2020. Supply and demand in changing global markets, Appendix F, WorldFishCenter Technical Report 62, International Food Policy Research Institute (IFPRI), Washinton D.C., World Fish Center, Bayan Lepas, Malaysia.
Wood pellets	Pelet drewniany	Agglomerates produced from co-products (such as cutter shavings, sawdust or chips) of the mechanical wood processing industry, furniture-making industry or other wood transformation activities. They are produced either directly by compression or by the addition of a binder in a proportion not exceeding 3% by weight. Such pellets are cylindrical, with a diameter not exceeding 25 mm and a length not exceeding 100 mm.	Aglomeraty powstałe z produktów ubocznych (takich jak strużyny, trociny i wióry) mechanicznej obróbki drewna, produkcji mebli lub w innym procesie jego przetwarzania. Produkty te powstają bezpośrednio przez sprasowanie albo przez dodanie środka wiążącego w ilości nieprzekraczającej 3% ich wagi. Takie granulki peletu sa cylindryczne, o srednicy nieprzekraczającej 25 mm i długości do 100 mm.	UNECE/FAO/Eurostat/ITTO, 2014 Joint Forest Sector Questionnaire - Definitions
Cradle to grave	Pełen cykl życia (od kołyski po grób)	A product’s life cycle that includes raw material extraction, processing, distribution, storage, use, and disposal or recycling stages. All relevant inputs and outputs are considered for all of the stages of the life cycle.	Pełny cykl życia produktu obejmujący etapy pozyskania surowców, przetwarzania, dystrybucji, przechowywania, eksploatacji oraz unieszkodliwienia lub recyklingu. Wszystkie istotne wejścia i wyjścia są uwzględniane w odniesieniu do wszystkich etapów cyklu życia.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Crop yield	Plon	Harvested production per unit of harvested area for crop products. In most of the cases yield data are not recorded but obtained by dividing the production data by the data on area harvested. Data on yields of permanent crops are not as reliable as those for temporary crops either because most of the area information may correspond to planted area, as for grapes, or because of the scarcity and unreliability of the area figures reported by the countries, as for example for cocoa and coffee.	Stosunek zbioru do powierzchni uprawy. W większości przypadków dane dotyczące plonów nie sa rejestrowane, ale oblicza się je dzieląc dane dotyczące wielkości produkcji roślinnej przez wielkość powierzchni zbiorów. Dane dotyczące plonów z upraw trwałych nie są tak wiarygodne jak te dotyczące upraw jednorocznych, dlatego że większość danych dotyczących powierzchni upraw trwałych może odnosić się do powierzchni obsianej, jak w przypadku winorośli, lub też z powodu niewystarczających i niewiarygodnych danych dotyczących wielkości powierzchni zgłaszanych przez poszczególne kraje, jak ma miejsce w przypadku upraw kakao czy kawy.	FAOc, FAO Term, accessed 19 March 2015
Yield	Plon	The harvested production per area under cultivation.	Ilość zbiorów z danej jednostki powierzchni pod uprawą.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016.
Wood-based panels	Płyty drewnopochodne	Aggregate product category comprising veneer sheets, plywood, particle board, and fibreboard.	Kategoria produktów agregowanych obejmująca arkusze fornirowe, sklejki, płyty wiórowe i płyty pilśniowe.	UNECE/FAO/Eurostat/ITTO, 2014 Joint Forest Sector Questionnaire - Definitions
Sink	Pochłaniacz	Any process, activity or mechanism which removes a greenhouse gas from the atmosphere is referred to as a "sink".	Każdy proces, działalność lub mechanizm, który usuwa z atmosfery gaz cieplarniany, nazywany jest "pochłaniaczem".	EC, 2012d, European Commission MEMO: Indirect Land Use Change (ILUC), Brussels, 17 October 2012 (Last update: 12-02-2015).
Life-Cycle Approach	Podejcie oparte na cyklu życia	Takes into consideration the spectrum of resource flows and environmental interventions associated with a product from a supply-chain perspective, including all stages from raw material acquisition through processing, distribution, use, and end-of-life processes, and all relevant related environmental impacts (instead of focusing on a single issue).	Bierze pod uwagę spektrum przepływu zasobów i interwencji środowiskowych związanych z produktem z perspektywy łańcucha dostaw, włączając wszystkie etapy: od pozyskania surowców poprzez procesy związane z przetwarzaniem, dystrybucją, eksploatacją i wycofaniem z eksploatacji, oraz wszelkie istotne powiązane oddziaływanie na środowisko (zamiast koncentrowania się na jednej kwestii).	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Thinnings	Podkrzesywanie/trzebież	A cultural treatment made to reduce stand density of trees primarily to improve growth, enhance forest health, or recover potential mortality.	Zabieg wykonywany w celu zmniejszenia gęstości drzewostanu, głównie dla wspomagania wzrostu drzew i poprawy ogólnego stanu lasu.	SAF, 2015, Society of American Foresters, Dictionary of Forestry
Primary production of energy	Podstawowa produkcja energetyczna	Any extraction of energy products in a useable form from natural sources. This occurs either when natural sources are exploited (for example, in coal mines, crude oil fields, hydro power plants) or in the fabrication of biofuels.	Pozyskiwanie energii ze źródeł naturalnych w postaci umożliwiającej ich wykorzystanie. Ma miejsce podczas eksploatacji naturalnych źródeł energii (np. w kopalni węgla, na polach naftowych, czy w elektrowniach wodnych) czy produkcji biopaliw.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Subdivision	Podział/rozdział	Subdivision refers to disaggregating multifunctional processes or facilities to isolate the input flows directly associated with each process or facility output. The process is investigated to see whether it can be subdivided. Where subdivision is possible, inventory data should be collected only for those unit processes directly attributable to the products/services of concern.	Odnosi się do zdezagregowanych wielofunkcyjnych procesów lub obiektów mających na celu wyizolowanie przepływów wejściowych bezpośrednio powiązanych z każdym wyjściem w ramach danego procesu lub obiektu. Proces jest badany pod kątem sprawdzenia, czy może podlegać podziałowi. Jeżeli podział jest możliwy, dane dotyczące zbioru wejść i wyjść powinny być gromadzone tylko w odniesieniu do tych procesów jednostkowych, które są bezpośrednio przypisane do badanych produktów/usług.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210. based on: ISO, 2006a. EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Flex fuel	Pojazd z zasilaniem flex fuel	A vehicle that has one fuel system but can mix different types of fuels, such as gasoline/ethanol, in the same tank, in any (or a wide range of) mixtures.	Pojazd, który ma jeden układ paliwowy, ale może mieszać różne rodzaje paliwa, takie jak benzyna/etanol, w tym samym zbiorniku paliwowym, w dowolnych proporcjach (lub szerokim zakresie) mieszanki.	IEA, International Energy Agency, Glossary of term, accessed 27/06/2018.
Land cover	Pokrycie terenu	Refers to the observed (bio) physical cover of the Earth's surface. The main classes in the LUCAS land cover nomenclature are as follows: A00 Artificialland B00 Cropland C00 Woodland D00 Shrubland E00 Grassland F00 Bareland G00 Water H00 Wetland Various biophysical categories can be distinguished: • areas of vegetation (trees, bushes, crops, grasses, herbs); • artificialland (buildings, roads); • baresoil (rock, sand); • wet areas and bodies of water (sheets of water and watercourses, wetlands). Land cover corresponds to the physical coverage of the earth’s surface. Land cover can be observed in many ways, e.g. by field visits, aerial photographs or satellite sensors.	Odnosi się do obserwowanej (bio)fizycznej pokrywy powierzchni Ziemi. Główne klasy pokrycia terenu wg nomenklatury LUCAS objemują: A00 sztuczne pokrycie terenu, B00 grunty uprawne, C00 tereny zalesione, D00 zarośla, E00 użytki zielone, F00 grunty niepokryte roślinnością, G00 obszary wodne, H00 tereny podmokłe. Wyróżnić można następujące kategorie biofozyczne: - obszary pokryte roślinnoscią (drzewa, krzewy, uprawy, trawy, zioła); - sztuczne pokrycie terenu (zabudowania, drogi); - tereny niepokryte roślinnością (skały, piasek); - tereny podmokłe i zbiorniki wodne (cieki wodne, mokradła). Pokrycie terenu odpowiada pokrywie fizycznej powierzchni ziemi. Może być obserwowana przy użyciu różnych metod, np. inspekcji terenowych, zdjęć lotniczych lub czujników saltelitarnych.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Polymer	Poliimer	Substance composed of macromolecules.	Substancja zbudowana z makrocząsteczek.	Vert, M., Y. Doi, et al. (IUPAC Polymer Division) 2012, 'Terminology for biorelated polymers and applications (IUPAC Recommendations 2012)', Pure Applied Chemistry 84 (2), pp. 377-410.
Capture fisheries	Połowy przemysłowe, rybołówstwo komercyjne	Fishing operations that catch wild fish, either in freshwater or saltwater.	Operacje połowowe prowadzące do połowu ryb dziko żyjących, morskich lub słodkowodnych.	Delgado, C.L., Wada, N., Rosegrant, M.W., Meijer, S. and Ahmed, M., 2003, Fish to 2020. Supply and demand in changing global markets, Appendix F, WorldFishCenter Technical Report 62, International Food Policy Research Institute (IFPRI), Washinton D.C., World Fish Center, Bayan Lepas, Malaysia.
Fish catch (or simply catch)	Połów ryb (połów)	Refers to catches of fishery products including fish, molluscs, crustaceans and other aquatic animals, residues and aquatic plants that are taken: - for all purposes (commercial, industrial, recreational and subsistence); - by all types and classes of fishing units (including fishermen, vessels, gear, etc.); that are - operating in inland, fresh and brackish water areas, and in inshore, offshore and high-seas fishing areas. Production from aquaculture is excluded. Catch is normally expressed in live weight and derived by the application of conversion factors to the actual landed or product weight. As such, the catch statistics exclude quantities of fishery products which are caught but which, for a variety of reasons, are not landed.	Odnosi się do produktów rybołóstwa, w tym ryb, mięczaków, skorupiaków i innych zwierząt wodnych, a także ich pozostałości i roślin wodnych, poławianych: - do wszelkich celów (komercyjnych, przemysłowych, rekreacyjnych i żywieniowych); - przez wszystkie typy i klasy jednostek połowowych (w tym indywidualnych rybaków, statki, narzędzia połowowe, itd.); które: - prowadzą działalność lądową, na wodach słodkich i słonawych oraz przybrzeżnych, morskich i na pełnym morzu. Wyklucza produkcję w akwakulturze. Połów wyrażony jest zwykle żywą wagą, otrzymaną przez zastosowanie współczynników przeliczeniowych do rzeczywistej masy wyładunku lub produktu. Statystycznie więc, połów nie bierze pod uwagę tych produktów rybołóstwa, które mogą zostać złowione, ale z różnych powodów nie podlegają wyładunkowi.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Indirect Land Use Change	Pośrednia zmiana sposobu użytkowania gruntów	Where pasture or agricultural land previously destined for the food, feed and fibre markets is diverted to biofuel production, the non-fuel demand will still need to be satisfied either through intensification of current production or by bringing non-agricultural land into production elsewhere. The latter case represents indirect land-use change and when it involves the conversion of high carbon stock land it can lead to significant greenhouse gas emissions.	W sytuacji gdy użytki zielone lub użytki rolne przeznaczone wcześniej do produkcji żywnościowej, paszowej i włókien są przeznaczane pod produkcję biopaliw, zapotrzebowanie na rodzaj produktów nie będących paliwem będzie musiało zostać zaspokojone albo przez intensyfikację bieżącej produkcji, albo przeznaczenie pod tę produkcję innych gruntów, niebędących użytkami rolnym. Ta druga możliwość stanowi pośrednią zmianę sposobu użytkowania gruntów i w przypadku, gdy wiąże się z przekształceniem obszarów o dużych zasobach pierwiastka węgla – może prowadzić do znaczących emisji gazów cieplarnianych.	EC, 2012d, European Commission MEMO: Indirect Land Use Change (ILUC), Brussels, 17 October 2012 (Last update: 12-02-2015).
Biomass potential	Potencjał biomasy	Different potentials can be distinguished, as defined below: - Biomass Theoretical potential: The maximum over time non-declining amount of biomass which can be theoretically extracted on a long term basis within fundamental bio-physical limits. - Biomass Technical potential: Biomass potential which is available under the current infrastructure conditions and with the current technological possibilities. It can be in the short term temporarily higher than the theoretical potential, it must however respect its constraints. - Biomass Economic potential: Fraction of technical potential which meets the criteria of economic profitability within the given framework conditions using existing infrastructure and technology available in that location. - Biomass Implementation potential: The potential that can be implemented within a certain time frame and under concrete socio-political framework conditions, including economic, institutional and social constraints and policy incentives. It can be higher than the economic potential; it must respect the constraints of the theoretical potential.	Możemy wyróżnić różne potencjały zdefiniowane poniżej: - Teoretyczny potencjał biomasy: maksymalna ilość biomasy, niemalejąca z upływem czasu, jaką można teoretycznie pozyskać w perspektywie długoterminowej w ramach możliwości bio-fizycznych. - Techniczny potencjał biomasy: Potencjał biomasy dostępny w ramach obecnych warunków infrastrukturalnych i możliwości technologicznych. W perspektywie krótkoterminowej może przewyższać teoretyczny potencjał biomasy, musi jednak respektować jego ograniczenia. - Ekonomiczny potencjał biomasy: Frakcja potencjału technicznego, która spełnia kryteria rentowności ekonomicznej w zakresie określonych warunków ramowych, przy użyciu istniejącej infrastruktury i technologii dostępnej w danej lokalizacji. - Potencjał wdrożeniowy biomasy: Potencjał, który może zostać wdrożony w określonym czasie i konkretnych warunkach społeczno-politycznych, biorąc pod uwagę ograniczenia ekonomiczne, instytucjonalne i społeczne oraz zachęty polityczne. Może przewyższać potencjał ekonomiczny, ale musi respektować ograniczenia potencjału teoretycznego.	European Commission, JRC, Biomass production, supply, uses and flows in the European Union. 2018
Global warming potential	Potencjał tworzenia efektu cieplarnianego	Capacity of a greenhouse gas to influence radiative forcing, expressed in terms of a reference substance (for example, CO2-equivalent units) and specified time horizon (e.g. GWP 20, GWP 100, GWP 500, for 20, 100, and 500 years respectively). It relates to the capacity to influence changes in the global average surface-air temperature and subsequent change in various climate parameters and their effects, such as storm frequency and intensity, rainfall intensity and frequency of flooding, etc.	Zdolność gazów cieplarnianych do wpływania na wymuszanie radiacyjne, wyrażona substancją odniesienia (np. jednostkami ekwiwalentu CO2) i określonym horyzontem czasowym (np. GWP 20, GWP 100, GWP 500 odpowiednio dla 20, 100 i 500 lat). Odnosi się do zdolności oddziaływania na zmiany światowej średniej temperatury powietrza przy powierzchni ziemi oraz późniejszych zmian różnych parametrów klimatu i ich skutków, takich jak: częstotliwość występowania i intensywność burz, intensywność opadów deszczu, częstotliwość powodzi itd.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Global Temperature change Potential	Potencjał zmian temperatury na świecie	Compared to the Global Warming Potential (GWP), the Global Temperature change Potential (GTP) goes one step further down the cause–effect chain and is defined as the change in global mean surface temperature at a chosen point in time in response to an emission pulse—relative to that of CO2.	W porównaniu do Potencjału tworzenia efektu cieplarnianego (GWP), Potencjał zmian temperatury na świecie (GTP) sięga o krok dalej w łańcuchu przyczynowo-skutkowym i definiowany jest jako zmiana średniej światowej temperatury na powierzchni ziemi w wybranym punkcie czasu w odpowiedzi na impuls emisji - w stosunku do CO2.	IPCC, 2014, Intergovernmental Panel on Climate Change, Fifth Assessment Report (AR5) 'Climate Change 2014: Mitigation of Climate Change'.
Cropped area	Powierzchnia obsiana	It is the area that corresponds to the total sown area for producing a specific crop during a given year.	Odnosi się do całkowitej powierzchni zasianej daną uprawą w tym samym roku.	EU, 2009a, Regulation (EC) No 543/2009 of the European Parliament and of the Council of 18 June 2009 concerning crop statistics and repealing Council Regulations (EEC) No 837/90 and (EEC) No 959/93, OJ L167, 29.06.2009, pp. 1-11.
Crop area	Powierzchnia upraw	It is a surface of land on which a crop is grown. In general, the area measured for cadastral purposes includes, in addition to the area cultivated, headlands, ditches and other non-cultivated areas. Such an area can be called gross area as against the net area which includes only the portion of the gross area actually cultivated. For various reasons, e.g. natural calamities or economic considerations, certain areas planted or sown with a given crop are not harvested or are harvested before the crop reaches maturity. Hence the need for the concept of area to be sub-divided into sown or planted area and harvested area. Sown area data are necessary to estimate quantities used for seeding purposes; harvested area, to provide reliable and accurate yield and production data. A peculiarity of permanent crops is that number of trees or plants is reported in addition to or, instead of, the area planted. This is particularly so as regards plants growing outside of compact plantations, which are either interplanted with other crops or are scattered.	Powierzchnia gruntu, na której powadzona jest uprawa. Na ogół powierzchnia mierzona do celów katastralnych zawiera, poza faktycznie uprawianą, również powierzchnię zagonów poprzecznych, rowów i innych gruntów nie objętych uprawą. Taką powierzchnię nazywamy powierzchnią brutto, w przeciwieństwie do powierzchni netto, do której zaliczamy tylko obszar faktycznie będący pod uprawą. Z różnych powodów, jak np. klęski żywiołowe czy względy ekonomiczne, na niektórych obszarach zbiory nie są prowadzone lub przeprowadza się je zanim uprawa osiągnie dojrzałość. Stąd potrzeba wewnętrznego podziału pojęcia powierzchni upraw na powierzchnie objęte siewem i zbiorem. Dane dotyczące powierzchni objętych siewem są niezbędne dla oszacowania ilości potrzebnych do wysiewu, natomiast powierzchni objętych zbiorem - na potrzeby opracowania dokładnych danych dotyczących zbiorów i produkcji. Co ciekawe, w uprawach stałych zgłaszana jest także liczba drzew/roślin - dodatkowo lub zamiast powierzchni upraw. W szczególności dotyczy to roślin rosnących poza plantacją, naprzemian z innymi uprawami lub rozproszonych.	FAO, 2001, 'Food balance sheets. A handbook', Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, Italy.
Agricultural area	Powierzchnia użytków rolnych	Agricultural area, abbreviated as AA, (or utilised agricultural area abbreviated as UAA) describes the area used for farming. It includes the land categories: - arable land; - permanent grassland; - permanent crops; - other agricultural land such as kitchen gardens (even if they only represent small areas of total UAA). The term does not include unused agricultural land, woodland and land occupied by buildings, farmyards, tracks, ponds, etc.	Powierzchnia użytków rolnych (Agricultural Area, w skrócie AA lub Utilised Agricultural Area, w skrócie UAA) określa obszar przeznaczony pod uprawę. Objemuje następujące kategorie gruntów: - grunty orne; - trwałe użytki zielone; - uprawy stałe; - inne grunty rolne, takie jak ogrody przydomowe (nawet jeśli stanowią niewielką część całkowitej powierzchni UAA). Pojęcie to nie obejmuje gruntów rolnych nieużytkowanych, terenów leśnych oraz gruntów zajętych przez budynki, podwórza gospodarstw, trakty, stawy, itp.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Forestry residues	Pozostałości z leśnictwa	Forestry residues can be primary or secondary. Primary forestry residues are left over from logging operations - thinning or final felling (branches, stumps. tree tops, bark, sawdust etc.). Same as logging residues (see logging residues in the glossary). Secondary forestry residues are by-products and co-products of industrial wood-processing operation (bark, sawmill slabs, saw dust, wood chips etc.)	Pozostałości z leśnictwa mogą być pierwotne lub wtórne. Pozostałości pierwotne są wynikiem działań związanych z pozyskiwaniem drewna - przerzedzanie lub ścinka (gałęzie, pnie, wierzchołki drzew, kora, trociny, itp.). Tak samo jak pozostałości po wyrębie (Zobacz: pozostałości po wyrębie). Pozostałości wtórne są produktem ubocznym lub równoległym przemysłowej obróbki drewna (kora, zrzyny tartaczne, trociny, wióry itp.).	European Commission, JRC, Biomass production, supply, uses and flows in the European Union. 2018
Domestic extraction used	Pozyskanie krajowe (zużyte)	Is the input from the natural environment to be used in the economy. DEU is the annual amount of raw material (except for water and air) extracted from the natural environment.	Wkład surowcowy pozyskany ze środowiska naturalnego, zużyty na potrzeby gospodarki. DEU to ilość surowców (wykluczając wodę i powietrze) pozyskanych rocznie ze środowiska naturalnego.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Salvage logging	Pozyskiwanie drewna	Any harvesting activity consisting of recovering timber that can still be used, at least in part, from lands affected by natural disturbances	Oznacza każdą działalność polegającą na odzyskiwaniu drewna z gruntów dotkniętych zjawiskami katastrofalnymi, jeżeli może ono być nadal, chociaż częściowo, wykorzystane.	EU, 2013, Decision No 529/2013/EU of the European Parliament and of the Council of 21 May 2013 on accounting rules on greenhouse gas emissions and removals resulting from activities relating to land use, land-use change and forestry and on information concerning actions relating to those activities - OJ L 165, 18.6.2013, pp. 80–97.
Process	Proces	Set of interrelated or interacting activities that transforms inputs into outputs.	Zestaw powiązanych lub interaktywnych działań, które przekształcają dane wejściowe na wynik.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Background process	Proces drugoplanowy	Refers to those processes in the product life cycle for which no direct access to information is possible. For example, most of the upstream life-cycle processes and generally all processes further downstream will be considered part of the background processes.	Odnosi się do tych procesów w cyklu życia produktu, dla których nie mamy bezpośredniego dostępu do informacji. Na przykład, większość procesów zachodzących we wczesnych etapach cyklu życia oraz niemal wszystkie zachodzące pod koniec są zaliczane do procesów drugoplanowych.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Unit process	Proces jednostkowy	Smallest element considered in the life cycle inventory analysis for which input and output data are quantified.	Najmniejszy elementy brany pod uwagę w analizie zbioru wejść i wyjść, dla którego określa się ilościowo dane dotyczące wejść i wyjść.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Foreground Processes	Procesy pierwszoplanowe	Refer to those processes in the product life cycle for which direct access to information is available. For example, the producer’s site and other processes operated by the producer or its contractors (e.g. goods transport, head-office services, etc.) belong to the foreground processes.	Pojęcie odnosi się do tych procesów cyklu życia produktu, w przypadku których możliwy jest bezpośredni dostęp do informacji. Na przykład, miejsce działalności producenta i inne procesy prowadzone przez producenta i wykonawców (np. transport towarów, usługi prowadzone w siedzibie zarządu, itp.) należą do procesów pierwszoplanowych.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Electricity generation	Produkcja energii elektrycznej	The total amount of electricity generated by power only or combined heat and power plants including generation required for own use. This is also referred to as gross generation.	Całkowita ilość energii wytworzonej tylko przez elektrownie lub elektrownie i elektrociepłownie, wliczając energię wytworzoną na użytek własny. Nazywana również produkcją brutto.	IEA, International Energy Agency, Glossary of term, accessed 27/06/2018.
Crop production	Produkcja roślinna	Crop production data refer to the actual harvested production from the field or orchard and gardens, excluding harvesting and threshing losses and that part of crop not harvested for any reason. Production therefore includes the quantities of the commodity sold in the market (marketed production) and the quantities consumed or used by the producers (auto-consumption). When the production data available refers to a production period falling into two successive calendar years and it is not possible to allocate the relative production to each of them, it is usual to refer production data to that year into which the bulk of the production falls. Crop production data are recorded in tonnes. In many countries, crop production data are obtained as a function of the estimated yield and the total area. If such a compilation method of production statistics is enforced by the country, it must be ensured that the total area does not refer to sown or planted area, which would give then the ‘biological production’, but to the actually harvested area during the year.	Produkcja roślinna odnosi się do rzeczywistych zbiorów z pola, sadu lub ogrodu, wykluczając straty podczas zbioru i omłotu oraz tę część zbiorów, która z jakiegoś powodu nie została pozyskana. Produkcja obejmuje zatem ilość zbioru jaka trafia na rynek zbytu (produkcja rynkowa) oraz ilość skonsumowaną lub wykorzystaną przez producenta (na użytek własny). Kiedy dostępne dane dotyczące produkcji odnoszą się do okresu produkcji przypadającego na dwa następujące po sobie lata kalendarzowe i niemożliwe jest przypisanie im obu produkcji względnej, wówczas dane przypisuje się do roku, na który przypada przeważająca część produkcji. Dane dotyczące produkcji roślinnej są rejestrowane w tonach. W wielu krajach otrzymywane są w postaci funkcji szacunkowych plonów i powierzchni całkowitej. Jeżeli taka metoda jest stosowana w danym kraju, należy upewnić się, że powierzchnia całkowita nie odnosi się do powierzchni zasiewu (gdyż otrzymalibyśmy wówczas wielkość produkcji biologicznej), a do rzeczywistej powierzchni zbioru.	FAOc, FAO Term, accessed 19 March 2015
Animal output	Produkcja zwierzęca	Animal output comprises the sales, changes in stock levels, and the products used for processing and own final use by the producers.	Produkcja zwierzęca obejmuje sprzedaż, poziom zagęszczenia hodowli, produkty wykorzystywane w przetwórstwie oraz na użytek własny producenta.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Product	Produkt	Any goods or service.	Dobra lub usługi.	ISO, 2006a. EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006. ISO, 2006b. EN ISO 14044:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Requirements and guidelines. July 2006.
Intermediate product	Produkt pośredni, półprodukt	Output from a unit process that is input to other unit processes that require further transformation within the system.	Produkt wyjściowy z procesu jednostkowego będący wejściowym dla innych procesów wymagających dalszego przetwarzania.	ISO, 2006a. EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006. ISO, 2006b. EN ISO 14044:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Requirements and guidelines. July 2006.
Co-product	Produkt równoległy	A product produced together with another product.	Produkt wytwarzany wraz z innym produktem.	US EPA, 2015, Terminology Services. U.S. Environmental Protection Agency. http://ofmpub.epa.gov/sor_internet/registry/termreg/searchandretrieve/termsandacronyms/search.do, accessed 27 February 2015.
By-product	Produkt uboczny	An incidental product deriving from a manufacturing process or chemical reaction, and not the primary product or service being produced. A by-product can be useful and marketable, or it can have negative ecological consequences.	Produkt uboczny pochodzący z procesu produkcji lub reakcji chemicznej, nie będący głównym wytwarzanym produktem czy usługą. Produkt uboczny może być użyteczny i wprowadzony do obrotu lub też mieć negatywny wpływ na środowisko.	US EPA, 2015, Terminology Services. U.S. Environmental Protection Agency, accessed 27 February 2015.
Oleochemicals	Produkty oleochemiczne	Oleochemicals refers to chemicals derived from plants oils and animal fats, including fatty acids, fatty alcohols, fatty esters, fatty amides, glycerol and their derivatives. These products are widely used in many applications including as surfactants (in home care and personal care products and industrial applications), lubricants and solvents (in paints and coatings) and in the production of plastics, rubber and paper.	Odnoszą się do związków chemicznych produkowanych z olei roślinnych i tłuszczów zwierzęcych, w tym kwasów tłuszczowych, alkoholi tłuszczowych, estrów tłuszczowych, amidów tłuszczowych, glicerolu i ich pochodnych. Produkty te mają szerokie zastosowanie jako środki powierzchniowo-czynne (w środkach czystości, produktach higieny osobistej czy w zastosowaniu przemysłowym), smary i rozpuszczalniki (w farbach i powłokach) oraz w produkcji tworzywa sztucznego, gumy i papieru.	E4tech, 2014, 'Deliverable 1: Sector description and survey design' in Study of the EU bio-based industry (BISO Project 2014 – 2015), E4tech (UK) Ltd and Agra CEAS Consulting Ltd (unpublished)
Fishery products	Produkty rybołóstwa	In the context of external trade statistics, fishery products consist of: - edible fishery products, including: • fresh, chilled, frozen, salted, smoked and dried fish; • fish preserves and conserves; • fresh, chilled, frozen, dried and smoked crustaceans and molluscs; • preparations and conserves of crustaceans and molluscs; - inedible products, including: • meals and solubles; • oils and fats; • sponges, corals, etc.; - aquatic plants.	W kontekście statystyki handlu zagranicznego, na produkty rybołóstwa skłądają się: - jadalne produkty rybołóstwa, w tym: świeże, schłodzone, mrożone, solone, wędzone i suszone ryby; - świeże, schłodzone, mrożone, suszone i wędzone skorupiaki i mięczaki; - przetwory i konserwy ze skorupiaków i mięczaków; - produkty niejadalne, w tym: - mączki i płyny; - oleje i tłuszcze; - gąbki, koralowce, itp.; - rośliny wodne.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Algal productivity	Produktywność glonów	Measurement of algal growth expressed as weight of dried algae per square meter per day.	Pomiar wzrostu glonów wyrażony wagą suchej masy glonów na metr kwadratowy w ciągu dnia.	Darzins, A., Pienkos, P. and Edye, L., 2010, Current status and potential for algal biofuels production. A report to IEA Bioenergy Task 39, Report T39-T2, August 2010.
Ionising radiation	Promieniowanie jonizujące	Impact category that accounts for the adverse health effects on human health caused by radioactive releases.	Kategoria oddziaływania, odpowiadająca za niekorzystne skutki dla zdrowia człowieka powodowane uwolnieniem substancji promieniotwórczych.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Business to Consumers	Przedsiębiorstwo-konsument	Describes transactions between business and consumers, such as between retailers and consumers. According to ISO 14025:2006, a consumer is defined as “an individual member of the general public purchasing or using goods, property or services for private purposes”.	Opisuje transakcje pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentami, jak np. sprzedawcami detalicznymi i klientami. Zgodnie z ISO 14025:2006, konsument to "indywidualny przedstawiciel ogółu kupujących bądź korzystających z dóbr, własności czy usług dla celów prywatnych."	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Business to Business	Przedsiębiorstwo-przedsiębiorstwo	Describes transactions between businesses, such as between a manufacturer and a wholesaler, or between a wholesaler and a retailer.	Opisuje transakcje pomiędzy przedsiębiorstwami, jak np. pomiędzy producentrem a sprzedawcą hurtowym, bądź sprzedawcą hurtowym a detalicznym.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Pen	Przegroda/sadze	Fenced, netted structure fixed to the bottom substrate and allowing free water exchange; in the intertidal zone, it may be solid-walled; the bottom of the structure, however, is always formed by the natural bottom of the waterbody where it is built; usually coastal e.g. in shallow lagoons, but also inland e.g. in lakes, reservoirs. A pen generally encloses a relatively large volume of water.	Ogrodzona struktura zbudowana z siatki, przymocowana do podłoża, umożliwiająca naturalny przepływ wody; w strefie międzypływowej może być zbudowana ze ścian pełnych, jednak podłoże zawsze jest naturalnie uformowane przez zbiornik wodny, w którym dana struktura się znajduje; zazwyczaj budowane są w wodach przybrzeżnych, np. płytkich zalewach, ale również w wodach śródlądowych, np. jeziorach, zbiornikach retencyjnych. Obejmują zazwyczaj dosyć dużą objętość wody.	FAOa, Glossary of Aquaculture, accessed 23 September 2015
Elementary flow	Przepływ elementrany/podstawowy	Material or energy entering the system being studied that has been drawn from the environment without previous human transformation, or material or energy leaving the system being studied that is released into the environment without subsequent human transformation.	Materiał lub energia wprowadzane do badanego systemu, które uzyskano ze środowiska bez wcześniejszego przekształcenia przez człowieka, albo materiał lub energia opuszczające badany system, które są uwalniane do środowiska bez dalszego przekształcania przez człowieka.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Energy flow	Przepływ energii	Input to or output from a unit process or product system, quantified in energy units.	Wejście lub wyjście z procesu jednostkowego lub systemu produkcji, podane w jednostkach energii.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Reference flow	Przepływ odniesienia	Measure of the outputs from processes in a given product system required to fulfil the function expressed by the functional unit.	Wskaźnik wyjść z procesów w ramach danego systemu produktu niezbędnych do spełnienia funkcji, wyrażony jednostką funkcjonalną.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Intermediate flow	Przepływ pośredni	Product, material or energy flow occurring between unit processes of the product system being studied.	Przepływ produktów, materiałów lub energii zachodzący pomiędzy procesami jednostkowymi badanego systemu produktu.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Non-elementary (or complex) flows	Przepływy inne niż podstawowe (przepływy złożone)	In the emission inventory, non-elementary flows include all the inputs (e.g. electricity, materials, transport processes) and outputs (e.g. waste, by-products) in a system that needs further modelling efforts to be transformed into elementary flows.	W wykazie emisji gazów cieplarnianych, przepływy inne niż podstawowe obejmują wszystkie wejścia (np. energia elektryczna, materiał, procesy transportowe) i wyjścia (np. odpady, produkty uboczne) w systemie, które wymagają dalszego modelowania w celu przekształcenia ich w przepływy podstawowe.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Bycatch	Przyłów	The inadvertent catch of organisms that were not specifically targeted by a fishing operation (for example, non-target fish species, marine mammals, seabirds) that are either discarded (see “discards”) or landed for commercial sale.	Niezamierzony połów osobników organizmów morskich, które nie były celem połowu (np. niezamierzone gatunki ryb, ssaków czy ptaków morskich), które nie są odrzucane (patrz: odrzuty) ani wyładowywane do komercyjnej sprzedaży.	Delgado, C.L., Wada, N., Rosegrant, M.W., Meijer, S. and Ahmed, M., 2003, Fish to 2020. Supply and demand in changing global markets, Appendix F, WorldFishCenter Technical Report 62, International Food Policy Research Institute (IFPRI), Washinton D.C., World Fish Center, Bayan Lepas, Malaysia.
Gross Annual Increment	Przyrost roczny brutto	Annual volume of increment of all trees. Includes the increment of trees which have been felled or have died during the reference period.	Roczna wielkość przyrostu wszystkich drzew. Obejmuje przyrost drzew ściętych oraz obumarłych w okresie referencyjnym.	European Commission, JRC, Biomass production, supply, uses and flows in the European Union. 2018
Net Annual Increment	Przyrost roczny netto	Gross annual increment minus natural losses. (also see Gross Annual Increment)	Przyrost roczny brutto pomniejszony o straty naturalne (patrz również: przyrost roczny brutto).	Kuusela, K. 1994, Forest Resources in Europe 1959-90. Cambridge University Press, Cambridge, UK.
Category endpoint	Punkt/czynnik końcowy	Attribute or aspect of natural environment, human health, or resources, identifying an environmental issue giving cause for concern.	Atrybut lub aspekt środowiska naturalnego, zdrowia ludzkiego, lub zasobów, pozwalający zidentyfikować kwestię dającą powody do obaw.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Material flow accounts	Rachunki przepływów materiałowych	Eurostat’s material flow accounts are a comprehensive data framework that systematically records the inputs of materials to European economies, breaking them down by material category such as fossil energy materials, biomass, metal ores etc.	Rachunki przepływów materiałowych Eurostatu to kompleksowa struktura danych systematycznie odnotowująca rekordy wejść materiałów do gospodarek krajów europejskich, dzieląc je na kategorie materiałów, takie jak kopalne surowce energetyczne, biomasa, rudy metali itp.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Reservoir	Rezerwuar	A component of the climate system, other than the atmosphere, which has the capacity to store, accumulate or release a substance of concern, for example, carbon, a greenhouse gas or a precursor. Oceans, soils and forests are examples of reservoirs of carbon.	Element systemu klimatycznego, inny niż atmosfera, mający zdolność do magazynowania, gromadzenia lub uwalniania danej substancji, np. węgla, gazu cieplarnianego lub jego prekursora. Oceany, gleby i lasy są przykładami rezerwuarów węgla.	IPCC, 2007, Intergovernmental Panel on Climate Change - Fourth Assessment Report: (AR4) 'Climate Change 2007'
Carbon pool	Rezerwuar węglowy	A component of the climate system which has the capacity to store, accumulate or release carbon. Oceans, soils, atmosphere, and forests are examples of carbon pools.	Komponent systemu klimatycznego, który posiada zdolność magazynowania, gromadzenia bądź uwalniania węgla. Oceany, gleby, atmosfera i lasy są przykładami rezerwuarów węglowych.	JRC, 2014, European Commission, Joint Research Centre – IET, Carbon accounting of forest bioenergy : Conclusions and recommendations from a critical literature review, Agostini, A., Giuntoli, J., Boulamanti, A., Marelli, L., 2014, EUR 25354 EN, Luxembourg. Publications Office of the European Union, 2014. IPCC, 2007, Intergovernmental Panel on Climate Change - Fourth Assessment Report: (AR4) 'Climate Change 2007'
Annual work unit	Roczna jednostka robocza	One annual work unit, abbreviated as AWU, corresponds to the work performed by one person who is occupied on an agricultural holding on a full-time basis. Full-time means the minimum hours required by the relevant national provisions governing contracts of employment. If the national provisions do not indicate the number of hours, then 1 800 hours are taken to be the minimum annual working hours: equivalent to 225 working days of eight hours each.	Roczna jednostka robocza (annual work unit, w skrócie AWU) odpowiada pracy wykonanej przez jedną osobę zatrudnioną w gospodarstwie rolnym w pełnym wymiarze czasu pracy. Pełen wymiar oznacza minimalną ilość godzin wymaganych przez właściwe przepisy danego kraju dotyczące umów o pracę. Jeżeli przepisy krajowe nie wskazują liczby godzin, wówczas za minimalną liczbę godzin pracy przyjmuje się 1800 godzin: odpowiadających 225 ośmiogodzinnym dniom pracy.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Harvest year	Rok zbioru	Means the calendar year in which the harvest begins.	Oznacza rok kalendarzowy, w którym rozpoczęto zbiory.	EU, 2011, Regulation (EU) No 1337/2011 of the European Parliament and of the Council of 13 December 2011 concerning European statistics on permanent crops and repealing Council Regulation (EEC) No 357/79 and Directive 2001/109/EC of the European Parliament and of the Council. OJ L347, 30.12.2011, pp. 7-20.
Industrial crops	Rośliny przemysłowe	Crops that are normally not sold directly for consumption because they need to be industrially processed prior to final use. Examples: Tobacco, hops, cotton, rape, turning rape, soya, linseed, flax, hemps, etc.	Rośliny normalnie nie sprzedawane bezpośrednio do celów konsumpcyjnych, ponieważ przed ostatecznym użyciem wymagają obróbki przemysłowej. Przykłady: tytoń, chmiel, bawełna, rzepak, rzepik, soja, len, nasiona lnu, konopie itp.	EU, 2009b, Regulation (EC) No 1200/2009 of 30 November 2009 implementing Regulation (EC) No 1166/2008 of the European Parliament and of the Council on farm structure surveys and the survey on agricultural production methods, as regards livestock unit coefficients and definitions of the characteristics, OJ L329, 15.12.2009, pp. 1-28.
Solvent	Rozpuszczalnik	A liquid that dissolves a solid, liquid, or gaseous solute, resulting in a solution.	Ciecz rozpuszczająca ciała stałe, inne ciecze lub gazowa substancja rozpuszczająca, w wyniku czego otrzymywany jest roztwór.	Darzins, A., Pienkos, P. and Edye, L., 2010, Current status and potential for algal biofuels production. A report to IEA Bioenergy Task 39, Report T39-T2, August 2010.
Finfish	Ryby	Vertebrate and cartilanginous fishery species, not including crustaceans, cephalopds, or other mollusks.	Kręgowce i inne gatunki wodne, wykluczając skorupiaki, głowonogi i mięczaki.	NOAA, 2006, U.S. DEPARTMENT OF COMMERCE, National Oceanic and Atmospheric Administration, 'NOAA Fisheries Glossary', NOAA Tech. Memo. NMFS-F/SPO-69, 71 pp.Revised Edition, June 2006.
Groundfish	Ryby denne	A common name for several species of demersal finfish, particularly commercial species such as cod.	Wspólna nazwa dla kilku gatunków ryb głębinowych, szczególnie komercyjnych, takich jak dorsz.	Delgado, C.L., Wada, N., Rosegrant, M.W., Meijer, S. and Ahmed, M., 2003, Fish to 2020. Supply and demand in changing global markets, Appendix F, WorldFishCenter Technical Report 62, International Food Policy Research Institute (IFPRI), Washinton D.C., World Fish Center, Bayan Lepas, Malaysia.
Sequestration	Sekwestracja	The process of increasing the carbon content of a carbon pool other than the atmosphere.	Proces zwiększania zawartości węgla w rezerwuarze innym niż atmosfera.	IPCC, 2006, Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories, Institute for Global Environmental Strategies (IGES) on behalf of the IPCC.
Habitat	Siedlisko	The place or type of site where an organism or population naturally occurs.	Miejsce lub jego typ, w którym naturalnie występuje dany organizm.	UNEP, 1992, Convention on Biological Diversity. United Nations Environment Programme.
Broodstock	Stado podstawowe, stado rozpłodowe	Captured wild organisms (such as shrimp or salmon) that are used for breeding.	Schwytane osobniki organizmów dziko żyjących (jak np. krewetki, łosoś) użyte w celu rozmnażania gatunku.	Delgado, C.L., Wada, N., Rosegrant, M.W., Meijer, S. and Ahmed, M., 2003, Fish to 2020. Supply and demand in changing global markets, Appendix F, WorldFishCenter Technical Report 62, International Food Policy Research Institute (IFPRI), Washinton D.C., World Fish Center, Bayan Lepas, Malaysia.
Pond	Staw	Relatively shallow and usually small body of still water or with a low refreshment rate, most frequently artificially formed, but can also apply to a natural pool, tarn, mere or small lake.	Stosunkowo płytki i zazwyczaj niewielki akwen wody stojącej o niskiej wymienności, zwykle sztucznie zbudowany, ale może być to również naturalny staw, niewielkie jezioro lub sadzawka.	FAOa, Glossary of Aquaculture, accessed 23 September 2015
Water stress	Stres wodny	Ratio of water demand over the total available water resources.	Stosunek zapotrzebowania na wodę do całości dostępnych zasobów wodnych.	Pfister, S., Koehler, A., and Hellweg, S., 2009, 'Assessing the Environmental Impacts of Freshwater Consumption in LCA'. Environ. Sci. Technol., 43, pp. 4098–4104
Raw material	Surowiec	Basic substances or mixtures of substances in an untreated state except for extraction and primary processing	Substancja podstawowa lub mieszanina substancji w stanie nieprzetworzonym (poza wydobyciem i wstępną obróbką).	Eurostat c, Environmental Data Centre on Natural Resources, accessed 03 October 2016
Pulpwood	Surowiec drzewny	Roundwood that is primarily intended for the production of pulp, particleboard or fibreboard. It includes: roundwood (with or without bark) in its round form or as splitwood or wood chips made directly (i.e. in the forest) from roundwood.	Drewno okrągłe przeznaczone na produkcję masy włóknistej, płyt wiórowych lub płyty pilśniowej.	European Commission, JRC, ONGOING Mandate on the provision of data and analysis on a long-term basis on biomass supply and demand.
Renewable material	Surowiec odnawialny	Material that is composed of biomass and that can be continually replenished.	Materiał składający się z biomasy, który może być stale uzupełniany.	EN 16575:2014, European Committee for Standardisation, Technical Committee 411 (CEN TC/411) , Bio-based products – Vocabulary, Mandate M/492, August 2014.)
Raw material / feedstock	Surowiec/materiał wsadowy	Primary or secondary material that is used to produce a product. In the context of the bioeconomy, usually raw material is used as a synonym to feedstock ( Nova Institut, 2014)	Pierwotny lub wtórny materiał wykorzystywany do wytworzenia produktu. W kontekście biogospodarki, pojęcia "surowiec" i "materiał wsadowy" używane sa zamiennie.	ISO, 2006a. EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006. ISO, 2006b. EN ISO 14044:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Requirements and guidelines. July 2006.
Fischer-Tropsch (FT) synthesis	Synteza Fishera-Tropsha (FT)	Catalytic production process for the production of synthetic fuels. Natural gas, coal and biomass feedstocks can be used.	Proces katalityczny produkcji paliw syntetycznych. Jako surowce wykorzystuje gaz ziemny, węgiel i biomasę.	IEA, International Energy Agency, Glossary of term, accessed 27/06/2018.
Product system	System produktu	Collection of unit processes with elementary and product flows, performing one or more defined functions, and which models the life cycle of a product.	Zbiór procesów jednostkowych wraz z przepływami podstawowymi i przepływami produktu, pełniący jedną lub więcej określonych funkcji oraz stanowiący model cyklu życia produktu.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Environmental management system	System zarządzania środowiskiem	That part of the overall management system that includes organizational structure, planning activities, responsibilities, practices, procedures, processes and resources for developing, implementing, achieving, reviewing and maintaining the environmental policy of an organization.	Część całościowego systemu zarządzania obejmująca strukturę organizacyjną, planowanie działań, zadania, praktyki, procedury, procesy i zasoby służące opracowywaniu, wdrażaniu, osiąganiu, przeglądaniu i utrzymaniu polityki środowiskowej.	ISO, 2004, ISO 14001: 2004 Environmental Management Systems- requirements and guidance for use.
Carbon footprint	Ślad węglowy	The full quantity of greenhouse gases that can be attributed to an individual, a plant, a company, a product or a whole economy.	Całkowita ilość gazów cieplarnianych jaką można przypisać indywidualnej osobie, zwierzęciu, roślinie, przedsiębiorstwu, produktowi czy całej gospodarce.	IEA, International Energy Agency, Glossary of term, accessed 27/06/2018.
Water footprint	Ślad wodny	The water footprint is an indicator of direct and indirect appropriation of freshwater resources over the entire supply chain.	Ślad wodny to wskaźnik bezpośredniego i pośredniego zużycia (przydziału) zasobów wód słodkich w całym łańcuchu dostaw.	Hoekstra, A.Y., Chapagain, A.K., Aldaya, M.M. and Mekonnen, M.M., 2011, The water footprint assessment manual: Setting the global standard, Earthscan, London, UK.
Sawnwood	Tarcica	Sawnwood is wood that has been produced either by sawing lengthways or by a profile-chipping process and, with a few exceptions, is greater than 6 millimetres (mm) in thickness.	Drewno produkowane poprzez piłowanie wzdłużne lub łupanie, którego grubość zazwyczaj przekracza 6 mm.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Low-carbon technologies	Technologie niskoemisyjne	Technologies that produce low – or zero – greenhouse-gas emissions while operating. In the power sector this includes fossil-fuel plants fitted with carbon capture and storage, nuclear plants and renewable-based generation technologies.	Technologie powodujące niskie lub zerowe emisje gazów cieplarnianych. W sektorze energetycznym są to elektrownie wykorzystujące paliwa kopalne, wyposażone w systemy wychwytywania i składowania dwutlenku węgla, elektrownie jądrowe i technologie oparte na odnawialnych źródłach energii.	IEA, International Energy Agency, Glossary of term, accessed 27/06/2018.
Degraded land	Tereny zdegradowane	Land that has experienced the long-term loss of ecosystem function and services caused by disturbances from which the system cannot recover unaided.	Grunty, które doświadczyły długoterminowej utraty funkcji i usług ekosystemu spowodowanych zaburzeniami, w wyniku których system nie może odbudować się bez pomocy z zewnątrz.	UNEP, 2007, Dent, D., Land In UNEP (Ed.), Global environmental outlook GEO4 (pp. 81–114). Nairobi, United Nations Environment Programme.
Peatland	Torfowisko	Peatlands are wetland ecosystems that are characterised by the accumulation of organic matter. This is produced and deposited at a greater rate than it is decomposed, leading to the formation of peat.	Torfowiska to podmokłe ekosystemy charakteryzujące się nagromadzeniem materii organicznej. Jest ona produkowana i deponowana na większą skalę niż rozkładana, co prowadzi do formowania torfu.	International Peatland Society
Commodity	Towar/produkt podstawowy	Also called primary product or primary good, it is a good sold for production or consumption just as it was found in nature. Commodities include crude oil, coal, copper or iron ore, rough diamonds, and agricultural products such as wheat, coffee beans or cotton; they are often traded on commodity exchanges.	Nazywane również dobrem podstawowym, są to dobra sprzedawane do produkcji lub konsumpcji w formie naturalnie występującej w przyrodzie. Zaliczamy do nich: ropę naftową, węgiel, rudę miedzi i żelaza, surowiec diamentowy, a także produkty rolne, takie jak pszenica, ziarna kawy czy bawełna; często obraca się nimi na giełdzie towarowej.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Transesterification	Transestryfikacja	Process of exchanging the alkoxy group of a fatty acid by an alcohol. The primary method for producing biodiesel using vegetable oils or waste grease.	Proces wymiany grupy alkoksylowej kwasu tłuszczowego w reakcji z alkoholem. Podstawowa metoda produkcji biodiesla z olejów roślinnych lub odpadów tłuszczowych.	Darzins, A., Pienkos, P. and Edye, L., 2010, Current status and potential for algal biofuels production. A report to IEA Bioenergy Task 39, Report T39-T2, August 2010.
Transgenic	Transgeniczny	Relating to the transfer of genes from one species into another.	Odnoszący się do transferu genów z jednego gatunku do innego.	Delgado, C.L., Wada, N., Rosegrant, M.W., Meijer, S. and Ahmed, M., 2003, Fish to 2020. Supply and demand in changing global markets, Appendix F, WorldFishCenter Technical Report 62, International Food Policy Research Institute (IFPRI), Washinton D.C., World Fish Center, Bayan Lepas, Malaysia.
Sawdust	Trociny	Fine particles created when sawing wood. - Note: Most of the material has a typical particle length of 1 to 5 mm.	Drobne cząstki powstałe w wyniku cięcia drewna. Zauważ: większość typowych trocin ma długość od 1 do 5 mm.	FAO, 2004, Unified Bioenergy Terminology, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, Italy.
Permanent grassland and meadow	Trwałe użytki zielone i łąki	Land used permanently (for five years or more) to grow herbaceous forage crops, through cultivation (sown) or naturally (self-seeded), and that is not included in the crop rotation on the holding. The land can be used for grazing or mown for silage, hay or used for renewable energy production.	Grunt wykorzystywany w sposób ciągły (przez pięć lub więcej lat) do uprawy bylin paszowych, zarówno uprawnych (wysianych) jak i naturalnie rozprzestrzenianych (samosiewnych), niewłączony do systemu płodozmianu w gospodarstwie. Grunt ten może być wykorzystywany jako pastwisko lub koszony na kiszonkę, siano bądź w celu produkcji energii odnawialnej.	EU, 2009b, Regulation (EC) No 1200/2009 of 30 November 2009 implementing Regulation (EC) No 1166/2008 of the European Parliament and of the Council on farm structure surveys and the survey on agricultural production methods, as regards livestock unit coefficients and definitions of the characteristics, OJ L329, 15.12.2009, pp. 1-28.
Durability	Trwałość, żywotność	Ability of a product to retain the values of its properties under specified conditions. - Note: The conditions include several topics depending on the product such as wear, pressure, damage or durability concerning UV radiation.	Zdolność produktu do zachowania posiadanych właściwości w określonych warunkach. - Uwaga: Warunki obejmują kilka kategorii, w zależności od produktu, tj. zużycie, ciśnienie, uszkodzenie czy trwałość w warunkach promieniowania UV.	CEN/TC 411 adapted from Vert, M., Y. Doi, et al. (IUPAC Polymer Division) 2012, 'Terminology for biorelated polymers and applications (IUPAC Recommendations 2012)', Pure Applied Chemistry 84 (2), pp. 377-410.
Comparative assertion	Twierdzenie o charakterze porównawczym	Environmental claim regarding the superiority or equivalence of one product versus a competing product that performs the same function.	Twierdzenie środowiskowe dotyczące wyższości lub równoważności jednego produktu w stosunku do innego, konkurencyjnego produktu, który spełnia te same funkcje.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Material	Tworzywo	Substance that is exploited by humans in their practical activities.	Substancja wykorzystywana przez ludzi do celów praktycznych.	Vert, M., Y. Doi, et al. (IUPAC Polymer Division) 2012, 'Terminology for biorelated polymers and applications (IUPAC Recommendations 2012)', Pure Applied Chemistry 84 (2), pp. 377-410.
Plastic	Tworzywo sztuczne/ plastik	Generic term used in the case of polymeric material that may contain other substances to improve performance and/or reduce costs.	Termin ogólny stosowany w przypadku materiału polimerowego zawierającego inne substancje zwiększające jego wydajność lub zmniejszające koszt.	Vert, M., Y. Doi, et al. (IUPAC Polymer Division) 2012, 'Terminology for biorelated polymers and applications (IUPAC Recommendations 2012)', Pure Applied Chemistry 84 (2), pp. 377-410.
Energy poverty	Ubóstwo energetyczne	A lack of access to modern energy services. These services are defined as household access to electricity and clean cooking facilities (e.g. fuels and stoves that do not cause air pollution in houses).	Brak dostępu do nowoczesnych usług energetycznych. Według definicji usługi te obejmują dostęp gospodarstw domowych do energii elektrycznej i ekologicznych pieców kuchennych (np. paliwa i piece nie powodujące zanieczyszczenia powietrza w domach).	IEA, International Energy Agency, Glossary of term, accessed 27/06/2018.
Main crop	Uprawa główna	Where during one harvest year several crops are grown in succession on an area the main crop is the crop that has the highest value of the production. If the value of production does not determine which the main crop is, then the main crop is taken as the one that occupies the ground for the longest time.	W przypadku, gdy na danym obszarze podczas jednego roku zbiorów uprawianych jest kilka upraw jedna po drugiej, uprawą główną jest ta, która posiada najwyższą wartość produkcyjną. Jeżeli uprawy głównej nie można określić na podstwie wartości produkcyjnej, wówczas za uprawę główną uważa się tę uprawianą najdłużej.	EU, 1999, Commission Decision of 24 November 1999 relating to the definitions of the characteristics, the list of agricultural products, the exceptions to the definitions and the regions and districts regarding the surveys on the structure of agricultural holdings (notified under document number C(1999) 3875). OJ L38, 12.02.2000, pp. 1-57.
Cover crop	Uprawa okrywowa/osłonowa	It is the arable land on which plants are sown specifically to reduce the loss of soil, nutrients and plant protection products during the winter or other periods when the land would otherwise be bare and susceptible to losses. The economic interest of these crops is low, and the main goal is soil and nutrient protection. Normally they are ploughed in during spring before sowing another crop, and are not harvested or used for grazing.	Grunty orne, na których wysiewane są rośliny w celu zmniejszenia utraty gleby, składników odżywczych i użycia środków ochrony roślin w czasie zimy lub w innych okresach, kiedy gleba pozostaje niewykorzystana i jest narażona na straty. Znaczenie gospodarcze tych upraw jest małe, a głównym celem uprawy jest ochrona gleby i składników odżywczych. Zazwyczaj uprawy te są zaorywane wiosną, przed wysiewem kolejnej uprawy i nie są zbierane ani używane do wypasu.	EU, 2009b, Regulation (EC) No 1200/2009 of 30 November 2009 implementing Regulation (EC) No 1166/2008 of the European Parliament and of the Council on farm structure surveys and the survey on agricultural production methods, as regards livestock unit coefficients and definitions of the characteristics, OJ L329, 15.12.2009, pp. 1-28.
Primary crops	Uprawa pierwotna	Primary crops are those which come directly from the land and without having undergone any real processing, apart from cleaning. They maintain all the biological qualities they had when they were still on the plants. Primary crops are divided into temporary and permanent crops. Temporary crops are those which are both sown and harvested during the same agricultural year, sometimes more than once; permanent crops are sown or planted once and not replanted after each annual harvest.	Uprawy pierwotne to te bezpośrednio zebrane z pola, niepoddawane żadnej obróbce poza oczyszczeniem. Zachowują wszelkie właściwości biologiczne, jakie posiadały jeszcze przed zbiorem. Uprawy pierwotne dzielimy na jednoroczne i wieloletnie. Uprawy jednoroczne są wysiewane, a ich plony zbierane tego samego roku (sezonu rolniczego), czasami więcej niż jednokrotnie; uprawy wieloletnie są wysiewane lub sadzone raz, bez potrzeby powtarzania tego zabiegu po każdych zbiorach.	FAO, 2001, 'Food balance sheets. A handbook', Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, Italy.
Energy crops	Uprawy energetyczne	Crops supplied essentially for the production of the following energy products: • Products considered biofuels listed according to Article 2, point 2 of Directive 2003/30/EC of the European Parliament and of the Council of 8 May 2003 on the promotion of the use of biofuels or other renewable fuels for transport. They are at least the following (a) bioethanol, (b) biodiesel, (c) biogas, (d) biomethanol, (e) biodimethylether, (f) bio-ETBE (ethyl-tertio-butyl-ether), (g) bio-MTBE (methyl-tertio-butyl-ether), (h) synthetic biofuels, (i) biohydrogen, (j) pure vegetable oil. • Electric and thermal energy produced from biomass.	Rośliny dostarczane zasadniczo na potrzeby produkcji następujących produktów energetycznych: - produktów uznawanych za biopaliwa wyszczególnione w art. 2 punkt 2 dyrektywy 2003/30/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 maja 2003 r. w sprawie wspierania stosowania w transporcie biopaliw lub innych paliw odnawialnych. Są to między innymi: (a) bioetanol, (b) biodiesel, (c) biogaz, (d) biometanol, (e) biodimetyloeter, (f) bio-ETBE (eter etylo-t-butylowy), (g) bio-MTBE (eter metylo-t-butylowy), (h) biopaliwa syntetyczne, (i) biowodór, (j) czysty olej roślinny. - Energii elektrycznej i termalnej wytwarzanej z biomasy	EU, 2003, Council Regulation (EC) No 1782/2003 of 29 September 2003
Temporary crops	Uprawy jednoroczne/tymczasowe	Crops are divided into temporary and permanent crops. Temporary crops are those which are both sown and harvested during the same agricultural year, sometimes more than once.	Uprawy dzielimy na tymczsowe (jednoroczne) i stałe (wieloletnie). Uprawy tymczasowe to te, które są wysiewane, a ich plon zbierany w trakcie tego samego roku/sezonu rolniczego.	FAO, 2001, 'Food balance sheets. A handbook', Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, Italy.
Short Rotation Forestry	Uprawy leśne o krótkiej rotacji	Cultivation practice in which high density, fast growing tree species are planted for the production of woody biomass in a significantly shorter period than from conventional forest tree species plantations.	Metoda uprawy, w której szybkorosnące gatunki drzew o dużej gęstości sadzone są na cele produkcji biomasy w wyraźnie krótszym czasie niż trwa jej pozyskiwanie z konwencjonalnych plantacji gatunków drzew leśnych.	Biomass Study own Definition
Total fodder	Uprawy paszowe (rośliny pastewne) ogółem	Total fodder (from arable land) includes lucerne, green maize and cereals for silage or green fodder, grassing in rotation and other green fodder. Not included are: grassing from permanent grassland, fodder beets and other roots for fodder.	Uprawy paszowe ogółem (z gruntów ornych) obejmują: lucernę, zieloną kukurydzę i zboża na kiszonkę lub zielonki, trawy w płodozmianie i inne pasze zielone. Nie obejmują: traw pochodzących z trwałych użytków zielonych, burakó pastewnych i innych roślin korzeniowych.	Eurostat a, Eurostat's Concepts and Definitions Database, (http://ec.europa.eu/eurostat/ramon/nomenclatures/index.cfm?TargetUrl=LST...) accessed 19 March 2015.
Permanent crops	Uprawy stałe/wieloletnie	Are ligneous crops, meaning trees or shrubs, not grown in rotation, but occupying the soil and yielding harvests for several (usually more than five) consecutive years. Permanent crops mainly consist of fruit and berry trees, bushes, vines and olive trees. Permanent crops are usually intended for human consumption and generally yield a higher added value per hectare than annual crops. They also play an important role in shaping the rural landscape (through orchards, vineyards and olive tree plantations) and helping to balance agriculture within the environment.	Uprawy drzewiaste, objemujące drzewa i krzewy, nie uprawiane w płodozmianie, ale zajmujące dany obszar i dające plon przez kilka (zwykle więcej niż 5) kolejnych lat. Uprawy stałe zazwyczaj obejmują drzewa i krzewy owocowe i jagodowe, winorośle i drzewa oliwkowe. Uprawy stałe zakładane sa z przeznaczeniem do spożycia przez ludzi i zwykle przynoszą wyższą wartość dodaną w przeliczeniu na hektar niż uprawy jednoroczne. Odgrywają również istotną rolę w kształtowaniu krajobrazu wiejskiego (sady, plantacje winorośli i drzew oliwnych) oraz pomagają zrównoważyć rolnictwo względem środowiska.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Releases	Uwolnienia	Emissions to air and discharges to water and soil.	Emisje do powietrza oraz zrzuty do wód i gleby.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Utilised agricultural area	Użytki rolne	It is the total area taken up by arable land, permanent grassland, permanent crops and kitchen gardens used by the holdings, regardless of the type of tenure or whether it is used as common land.	Całkowita powierzchnia zajmowana przez grunty orne, trwałe użytki zielone, uprawy trwałe i ogrody przydomowe użytkowane przez gospodarstwa rolne, niezależnie od rodzaju tytułu prawnego własności ani ewentualnego użytkowania jako grunty wspólne.	EU, 2009a, Regulation (EC) No 543/2009 of the European Parliament and of the Council of 18 June 2009 concerning crop statistics and repealing Council Regulations (EEC) No 837/90 and (EEC) No 959/93, OJ L167, 29.06.2009, pp. 1-11.
Grassland	Użytki zielone	The land used permanently to grow herbaceous forage crops, either cultivated or growing wild.	Grunty użytkowane stale pod uprawę zielonych roślin paszowych, rozsiewających się naturalnie lub wysiewanych.	FAOc, FAO Term, accessed 19 March 2015
Land use	Użytkowanie gruntów	Impact category related to use (occupation) and conversion (transformation) of land area by activities such as agriculture, roads, housing, mining, etc. Land occupation considers the effects of the land use, the amount of area involved and the duration of its occupation (changes in quality multiplied by area and duration). Land transformation considers the extent of changes in land properties and the area affected (changes in quality multiplied by the area).	Kategoria oddziaływania odnosząca się do użytkowania (zagospodarowania) i konwersji (przekształcania) gruntów na drodze działalności rolniczej, budowy dróg, mieszkań, przemysłu wydobywczego itp. Zagospodarowanie gruntów obejmuje efekty użytkowania gruntów, wielkość zajmowanej powierzchni oraz czas trwania jej zagospodarowania (zmiany jakości pomnożone przez wielkość obszaru i czas trwania). Transformacja gruntów uwzględnia skalę zmian właściwości gruntów oraz wielkość obszaru dotkniętego tymi zmianami (zmiany jakości pomnożone przez wielkość obszaru).	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Land Use, Land-Use Change and Forestry	Użytkowanie gruntów, zmiana użytkowania gruntów i leśnictwo	A greenhouse gas inventory sector that covers emissions and removals of greenhouse gases resulting from direct human-induced land use, land-use change and forestry activities.	Sektor w ramach wykazu gazów cieplarnianych, obejmujący ich emisje i pochłanianie wynikające z bezpośredniej działalności człowieka związanej z użytkowaniem i zmianami użytkowania ziemi oraz działalnością w leśnictwie.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Weighting	Ważenie	Weighting is an additional, but not mandatory, step that may support the interpretation and communication of the results of the analysis.	Ważenie to etap dodatkowy, ale nieobowiązkowy, który może być pomocny w interpretacji i prezentacji wyników analizy.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Upstream processes	Wczesne etapy przetwarzania	The sequence of processes aiming at growing, harvesting and drying the microalgae biomass, as well as producing the lipids, carbohydrates and proteins that will be further processed in downstream processes.	Sekwencja procesów związanych ze wzrostem, zbiorem, suszeniem biomasy pochodzącej z mikroalg, a także z produkcją lipidów, węglowodanów i białek, które będą następnie poddawane dalszemu przetwarzaniu.	Darzins, A., Pienkos, P. and Edye, L., 2010, Current status and potential for algal biofuels production. A report to IEA Bioenergy Task 39, Report T39-T2, August 2010.
Multi-functionality	Wielofunkcyjność	If a process or facility provides more than one function, i.e. it delivers several goods and/or services ("co-products"), it is “multifunctional”. In these situations, all inputs and emissions linked to the process must be partitioned between the product of interest and the other co-products in a principled manner.	Kiedy proces lub obiekt oferuje więcej niż jedną funkcję, tj. dostarcza wielu dóbr i/lub usług ("produktów rónoległych") wówczas nazywany jest wielofunkcyjnym. W takiej sytuacji, wszystkie wejścia oraz emisje powiązane z tym procesem muszą zostać podzielone, zgodnie z zasadami, pomiędzy badany produkt a inne produkty równoległe.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Brackish-water	Woda brachiczna, słonawa	Water bodies with a salinity intermediate between seawater and freshwater, usually showing wide salinity fluctuations.	Zbiorniki wodne o zasoleniu pośrednim pomiędzy wodą morską a lądową. Wykazują zazwyczaj duże fluktuacje w zasoleniu.	FAOb, Fisheries Glossary, accessed 19 March 2015
Direct material input	Wskaźnik DMI	Measures the direct input of materials for use in an economy, in other words, all materials which are of economic value and are used in production and consumption activities (excluding water flows). DMI can be calculated as domestic (used) extraction plus imports. The relation of domestic material consumption (DMC) to DMI indicates to what extent inputs of material resources are used for own domestic consumption or are exported to be consumed in other economies.	Mierzy wkład bezpośredni materiału zużytego w gospodarce, tj. wszystkich surowców mających wartość gospodarczą i zużywanych do produkcji i konsumpcji (pomijając przepływ wody). DMI można obliczyć sumując surowice pozyskane w kraju oraz importowane. Stosunek krajowej konsumpcji surowców (DMC) do DMI wskazuje, w jakim stopniu wkład surowców jest zużywany na cele konsumpcji krajowej lub eksportowany.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Impact category indicator	Wskaźnik kategorii oddziaływania	Quantifiable representation of an impact category - Note the shorter expression "category indicator" is used in this international standard for improved readability.	Ilościowe przedstawienie kategorii oddziaływania śladu środowiskowego - zauważ, że: zgodnie z międzynarodowymi standardami, krótsze pojęcie "wskaźnik kategorii" stosowane jest dla poprawy czytelności.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Loading rate	Wskaźnik obciążenia	Ratio of actual load to the full load or capacity (e.g. mass) that a vehicle carries per trip.	Stosunek rzeczywistego ładunku do pełnego ładunku lub pojemności ładunkowej (tj. masy), którą pojazd przewozi jednorazowo.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Agri-environmental indicator	Wskaźnik rolno-środowiskowy	Indicator used to monitor the integration of environmental concerns into the European Union Common agricultural policy (CAP). These indicators serve to: - provide information on the farmed environment; - track the impact of agriculture on the environment; - assess the impact of agricultural and environmental policies on environmental management of farms; - inform agricultural and environmental policy decisions; - illustrate agri-environmental relationships to the broader public.	Wskaźnik wykorzystywany do monitorowania włączenia problematyki ochrony środowiska do Wspólnej Polityki Rolnej (WPR). Wskaźniki te służą do: - uzyskania informacji na temat środowiska rolniczego; - śledzenia wpływu działalności rolniczej na środowisko; - oceny wpływu polityki rolnej i środowiskowej na zarządzanie środowiskowe w gospodarstwach rolnych; - dostarczania informacji na potrzeby podejmowania decyzji dotyczących rolnictwa i ekologii; - zilustrowaniu związku rolnictwa ze środowiskiem naturalnym ogółowi społeczeństwa.	Eurostat a, Eurostat's Concepts and Definitions Database, accessed 14 October 2015
Indirect Land Use Change Factors	Wskaźniki emisji wynikających z pośrednich zmian użytkowania gruntów	Estimated land use change emissions that are taking place globally as a result of the crops being used for biofuels in the EU, rather than for food and feed.	Szacowane emisje związane z pośrednimi zmianami użytkowania gruntów na świecie, będące wynikiem wykorzystywania upraw do wytwarzania biopaliw w UE, kosztem produkcji żywności i paszy.	EC, 2012d, European Commission MEMO: Indirect Land Use Change (ILUC), Brussels, 17 October 2012 (Last update: 12-02-2015).
Characterisation factor	Współczynnik charakterystyki	Factor derived from a characterisation model which is applied to convert an assigned emission flow to the common unit of the impact category indicator.	Współczynnik otrzymany w oparciu o model charakterystyki stosowany w celu przeliczenia przypisanego wyniku przepływu emisji na wspólną jednostkę wskaźnika kategorii oddziaływania (śladu środowiskowego).	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Feed conversion ratio	Współczynnik pokarmowy paszy	A measure of the ability to convert animal feed into animal meat, expressed as the ratio of live weight gain to feed ingested.	Miara zdolności przekształcania paszy zwierzęcej w mięso zwierzęce, wyrażona stosunkiem przyrostu żywej wagi do spożytej karmy.	Delgado, C.L., Wada, N., Rosegrant, M.W., Meijer, S. and Ahmed, M., 2003, Fish to 2020. Supply and demand in changing global markets, Appendix F, WorldFishCenter Technical Report 62, International Food Policy Research Institute (IFPRI), Washinton D.C., World Fish Center, Bayan Lepas, Malaysia.
Effluent	Wyciek	An outflow, especially of liquid waste, in this context from an aquaculture operation.	Wypływ, zwłaszcza odpadów ciekłych, w tym kontekście w ramach działań związanych z akwakulturą.	Delgado, C.L., Wada, N., Rosegrant, M.W., Meijer, S. and Ahmed, M., 2003, Fish to 2020. Supply and demand in changing global markets, Appendix F, WorldFishCenter Technical Report 62, International Food Policy Research Institute (IFPRI), Washinton D.C., World Fish Center, Bayan Lepas, Malaysia.
Photosynthetic efficiency	Wydajność fotosyntetyczna	The amount of solar energy used in photosynthesis as a percentage of the total available solar energy.	Ilość energii słonecznej wykorzystanej w procesie fotosyntezy wyrażona jako procent całkowitej dostępnej energii słonecznej.	Darzins, A., Pienkos, P. and Edye, L., 2010, Current status and potential for algal biofuels production. A report to IEA Bioenergy Task 39, Report T39-T2, August 2010.
Crop output	Wydajność roślin uprawnych	Comprises sales, changes in stock levels, and crop products used as animal feedstuffs, or for processing and own final use by the producers.	Obejmuje sprzedaż, poziom zapasów oraz rośliny uprawne stosowane jako komponent pasz dla zwierząt hodowlanych lub przetwarzane na użytek własny producenta.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Output	Wyjście	Products and materials include raw materials, intermediate products, co-products and releases.	Produkty i materiały obejmujące surowce, półprodukty i produkty równoległe oraz uwolnienia.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Output	Wyjście	Product, material or energy flow that leaves a unit process.	Przepływ produktów, materiałów lub energii, który wychodzi z procesu jednostkowego.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Cascading use	Wykorzystanie kaskadowe	Cascading use is the efficient utilization of resources by using residues and recycled materials for material use to extend total biomass availability within a given system. From a technical perspective the cascading use of wood takes place when wood is processed into a product and this product is used at least once more either for material or energy purposes. In a single stage cascade, wood is processed into a product and this product is used once more for energy purposes; in a multi-stage cascade, wood is processed into a product and this product is used at least once more in material form before disposal or recovery for energy purposes.	Wykorzystanie kaskadowe to efektywne wykorzystanie zasobów poprzez zużycie pozostałości i materiałów poddanych recyklingowi jako surowców zwiększających dostępność całkowitej biomasy w danym systemie. Z technicznego punktu widzenia wykorzystanie kaskadowe drewna ma miejsce, gdy drewno zostaje przetworzone na produkt, który z kolei zostaje wykorzystany dodatkowo, przynajmniej jeszcze jeden raz, jako surowiec lub w celach energetycznych; w wielopoziomowej kaskadzie, drewno zostaje przetworzone na produkt, który wykorzystuje się jeszcze raz jako surowiec, zanim dojdzie do jego unieszkodliwienia lub odzysku na cele energetyczne.	Vis M., U. Mantau, B. Allen (Eds.) (2016), Study on the optimised cascading use of wood.No 394/PP/ENT/RCH/14/7689. Final report. Brussels 2016. 337 pages
Material use/Industrial material use	Wykorzystanie materiałów (przemysłowych)	In “material use” the biomass serves as raw material for the (industrial) production of all kinds of goods as well as their direct use in products. This clearly distinguishes it from energy use, in which the biomass serves purely as an energy source.	Biomasa służy jako surowiec do produkcji (przemysłowej) różnego rodzaju dóbr, jak również bezpośredniego zastosowania w produktach. Cel ten wyraźnie odróżnia się od energetycznego, gdzie biomasa służy jako surowiec do produkcji energii.	In “material use” the biomass serves as raw material for the (industrial) production of all kinds of goods as well as their direct use in products. This clearly distinguishes it from energy use, in which the biomass serves purely as an energy source.
Exclusive economic zone	wyłączna strefa ekonomiczna	An area of the sea, typically within 200 nautical miles from the shore of a sovereign nation, in which the nation may claim the rights to exploit natural resources; defined by the United Nations Convention on the Law of the Sea.	Obszar wód, zazwyczaj w obrębie 200 mil morskich od wybrzeża suwerennego kraju, który ma prawo do eksploatacji naturalnych zasobów w jego zasiegu; zgodnie z definicją Konwencji Organizacji Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza.	Delgado, C.L., Wada, N., Rosegrant, M.W., Meijer, S. and Ahmed, M., 2003, Fish to 2020. Supply and demand in changing global markets, Appendix F, WorldFishCenter Technical Report 62, International Food Policy Research Institute (IFPRI), Washinton D.C., World Fish Center, Bayan Lepas, Malaysia.
Radiative forcing	Wymuszenie radiacyjne	Radiative forcing is the change in the net, downward minus upward, radiative flux (expressed in W m – 2) at the tropopause or top of atmosphere due to a change in an external driver of climate change, such as, for example, a change in the concentration of carbon dioxide (CO2) or the output of the sun.	Wymuszanie radiacyjne to zmiana bilansu strumienia promieniowania netto (wyrażona w W/m2) w tropopauzie lub górnej warstwie atmosfery, wywołana czynnikiem zewnętrznym powodującym zmiany klimatu, np. zmiana koncentracj dwutlenku węgla (CO2) w atmosferze lub nasłonecznienie.	IPCC, 2014, Intergovernmental Panel on Climate Change, Fifth Assessment Report (AR5) 'Climate Change 2014: Mitigation of Climate Change'.
Life-cycle inventory analysis result	Wyniki analizy zbioru wejśći wyjść	Outcome of a life-cycle inventory analysis that catalogues the flows crossing the system boundary and provides the starting point for life cycle impact assessment.	Wynik analizy zbioru wejść i wyjść katalogujący przepływy przekraczające granice systemów i służący za punkt wyjścia do oceny cyklu życia.	ISO, 2006a, EN ISO 14040:2006: Environmental management – Life cycle assessment – Principles and frameworks. July 2006.
Fellings	Wyrąb	Volume of all trees that are felled during a given period, whether or not they are removed from the forest. Felling is the process of downing individual trees.	Objętość wszystkich drzew ściętych w określonym okresie, usuniętych z lasu lub nie. Wyrąb to proces usuwania pojedynczych drzew.	European Commission, JRC, Biomass production, supply, uses and flows in the European Union. 2018
Landfill	Wysypisko, składowisko	The final placement of waste in or on the land in a controlled or uncontrolled way according to different sanitary, environmental protection and other safety requirements.	Ostateczne miejsce umieszczenia odpadów w lub na powierzchni ziemi, w kontrolowany lub niekontrolowany sposób, zgodnie z wymogami sanitarnymi, ochrony środowiska czy innymi zasadami bezpieczeństwa.	OECD, Glossary of Statistical Terms, accessed 25/03/2015.
Co-generation (or combined heat and power)	Wytwarzanie równoległe	The simultaneous generation of both electricity and heat from the same fuel, for useful purposes. The fuel varies greatly and can include coal, biomass, natural gas, nuclear material, the sun or the heat stored in the earth	Jednoczesne wytwarzanie zarówno energii elektrycznej jak i ciepła z tego samego źródła paliwa dla celów użytkowych. Paliwo to może obejmować węgiel, biomasę, gaz ziemny, materiał jądrowy, promieniowanie słoneczne lub ciepło zgromadzone we wnętrzu ziemi.	IEA, International Energy Agency, Glossary of term, accessed 27/06/2018.
Short Rotation Coppice	Zagajnik o krótkiej rotacji	Short Rotation Forestry done with coppice stands, i.e., stands made of trees with multiple stems growing out of the stool).	Uprawy leśne o krótkiej rotacji obejmujące zagajniki, tj. drzewostan składający się z roślin drzewiastych o wielu łodygach wyrastających z jednego pnia.	European Commission, JRC, Biomass production, supply, uses and flows in the European Union. 2018
Acidification	Zakwaszenie	Impact category that addresses impacts due to acidifying substances in the environment. Emissions of NOx, NH3 and SOx lead to releases of hydrogen ions (H+) when the gases are mineralised. The protons contribute to the acidification of soils and water when they are released in areas where the buffering capacity is low, resulting in forest decline and lake acidification.	Kategoria oddziaływania dotycząca wpływu substancji zakwaszających na środowisko. Emisje tlenków azotu, amoniaku, tlenków siarki powodują uwalnianie jonów H+ podczas mineralizacji gazów. Protony wodoru przyczyniają się do zakwaszenia gleby i wody na obszarach o niskiej zdolności buforowej, a w rezultacie do degradacji lasów i zakwaszenia jezior.	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Afforestation	Zalesienie	Establishment of forest through planting and/or deliberate seeding on land that, until then, was not classified as forest.	Zakładanie upraw leśnych poprzez sadzenie i/lub siew na obszarze uprzednio nieklasyfikowanym jako las.	FAO, 2010, Global Forest Resources Assessment 2010, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, Italy.
Fisheries management	Zarządzanie rybołóstwem/ Gospodarka zasobami rybnymi	The integrated process of information gathering, analysis, planning, decision making, allocation of resources and formulation and enforcement of fishery regulations by which the fisheries management authority controls the present and future behaviours of the interested parties in the fishery, in order to ensure the continued productivity of the living resources.	Zintegrowany proces zbierania informacji, analizy, planowania, podejmowania decyzji, alokacji zasobów oraz formułowania i egzekwowania przepisów dotyczących rybołówstwa, zgodnie z którymi organ zarządzania rybołówstwem kontroluje obecne i przyszłe działania zainteresowanych stron związane z połowami, w celu zapewnienia stałej wydajności zasobów żywych.	FAOb, Fisheries Glossary, accessed 19 March 2015
Attributional modelling principle	Zasada modelowania atrybucyjnego	The attributional life cycle inventory modelling principle is also referred to as "accounting”, “book-keeping”, “retrospective” or “descriptive” (or sometimes and potentially confusing: “average” or “non-marginal”). It depicts the potential environmental impacts that can be attributed to a system (e.g. a product) over its life cycle, i.e. upstream along the supply-chain and downstream following the system's use and end-of-life value chain. Attributional modelling makes use of historical, fact-based, measureable data of known (or at least know-able) uncertainty, and includes all the processes that are identified to relevantly contribute to the system being studied. In attributional modelling the system is hence modelled as it is or was (or is forecasted to be).	Zasada modelowania atrybucyjnego dla analizy zbioru wejść i wyjść (inwentaryzacji cyklu życia) nazywana jest również "rachunkową", "księgową", "retrospektywną" lub "opisową" (oraz czasami mylnie "średnią" lub "niemarginalną"). Przedstawia potencjalne wpływy na środowisko, które można przypisać danemu systemowi (np. produktowi) w całym jego cyklu życia, np. od początku łańcucha dostaw poprzez dalsze wykorzystanie systemu do końca jego cyklu życia. Modelowanie atrybucyjne wykorzystuje historyczne, oparte na faktach, mierzalne dane oraz wszystkie procesy, które mają istotny wkład w badany system.	JRC, 2010, European Commission, Joint Research Centre – IES, International Reference Life Cycle Data System (ILCD) Handbook - General guide for Life Cycle assessment - Detailed guidance. First edition, EUR 24708 EN. Luxembourg. Publications Office of the European Union, 2010.
Consequential modelling principle	Zasada modelowania wynikowego	It aims at identifying the consequences that a decision in the foreground system has for other processes and systems of the economy, both in the analysed system's background system and on other systems. The consequential life cycle model is hence not reflecting the actual (or forecasted) specific or average supply-chain, but a hypothetic generic supply-chain is modelled along market-mechanisms, and potentially including political interactions and consumer behaviour changes. Regarding modelling the main market consequences, components of general (and in some cases partial) equilibrium models are employed. Central in modelling market consequences is a quantitative understanding of the markets and how direct and indirect changes in supply and demand of the analysed good or service act in the markets to cause specific changes in demand and supply of other goods and services. Secondary consequences may counteract the primary consequences (then called 'rebound effects') or further enhance the preceding consequence.	Celem modelowania wynikowego jest określenie wpływu decyzji podjętych w rozważanym systemie (systemie pierwszoplanowym) na inne procesy, zarówno w procesach drugoplanowych (we wcześniejszych etapach łańcucha dostaw) jak i otoczeniu gospodarczym. Model LCA zorientowany na konsekwencje nie odzwierciedla zatem faktycznych (lub przewidywanych) wartości w łańcuchu dostaw, ale hipotetyczny ogólny łańcuch dostaw jest modelowany według mechanizmów rynkowych i potencjalnie obejmuje interakcje polityczne i zmiany zachowań konsumenckich. Do modelowania głównych konsekwencji rynkowych stosowane są komponenty ogólnych (lub w niektórych wypadkach częściowych) modeli rynkowych. Głównym aspektem modelowania konsekwencji rynkowych jest ilościowe zrozumienie rynków oraz tego, w jaki sposób bezpośrednie i pośrednie zmiany podaży i popytu analizowanego towaru lub usługi na rynku powodują określone zmiany popytu i podaży innych towarów i usług. Wtórne konsekwencje mogą przeciwdziałać pierwotnym konsekwencjom (tzw. "efekt odbicia") lub dodatkowo wzmacniają skutki decyzji.	JRC, 2010, European Commission, Joint Research Centre – IES, International Reference Life Cycle Data System (ILCD) Handbook - General guide for Life Cycle assessment - Detailed guidance. First edition, EUR 24708 EN. Luxembourg. Publications Office of the European Union, 2010.
Carbon stock	Zasoby węgla	The absolute quantity of carbon held within a pool at a specific time.	Całkowita ilość węgla zgromadzona w rezerwuarze węglowym w danym czasie.	IPCC, 2001, The Intergovernmental Panel on Climate Change, Third Assessment Report: Climate Change 2001 (TAR).
Bio-based content / Biomass content	Zawartośc materiału organicznego/ Zawartość biomasy	Fraction of a product derived from biomass. - Note 1 to entry: Normally expressed as a percentage of the total mass of the product. - Note 2 to entry: For the methodology to determine the bio-based content, see the Technical Report drafted by the CEN Technical Committee CEN/TC 411.	Część produktu otrzymywana z biomasy. - Uwaga 1: Zazwyczaj wyrażona w procentach z całkowitej masy produktu. - Uwaga 2: Metodyka stosowana przy określaniu zawartości biomasy jest przedstawiona w Raporcie Technicznym przygotowanym przez CEN Technical Committee CEN/TC 411.	EN 16575:2014, European Committee for Standardisation, Technical Committee 411 (CEN TC/411) , Bio-based products – Vocabulary , Mandate M/492, August 2014.
Soil organic carbon	Zawartość węgla organicznego w glebie	Is the amount of elemental carbon contained in Soil Organic Matter.	Zawartość węgla pierwiastkowego w materii organicznej gleby.	JRC, 2014, European Commission, Joint Research Centre – IET, Carbon accounting of forest bioenergy : Conclusions and recommendations from a critical literature review, Agostini, A., Giuntoli, J., Boulamanti, A., Marelli, L., 2014, EUR 25354 EN, Luxembourg. Publications Office of the European Union, 2014.
Soil carbon	Zawartość węgla w glebie	Organic carbon in mineral and organic soils (including peat) to a specified depth chosen by the country and applied consistently through the time series.	Węgiel organiczny występujący w glebach mineralnych i organicznych (w tym torfowisko) do określonej przez państwo głębokości.	FAO, 2010, Global Forest Resources Assessment 2010, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, Italy.
Harvested production	Zbiory plonu	Excludes harvesting losses and production not harvested for various reasons. Harvested production is one of the three main concepts of production (and yield) used by countries when reporting to FAO.	Wykluczając straty w zbiorach i plon nie zebrany z różnych powodów. Zbiory roślin uprawnych sa jednym z trzech głównych pojęć dotyczących produkcji (i plonu) używanych przez kraje składające sprawozdania do FAO.	FAO, 2001, 'Food balance sheets. A handbook', Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, Italy.
Cereals	Zboża	Cereal includes wheat (common wheat and spelt and durum wheat), rye, maslin, barley, oats, mixed grain other than maslin, grain maize, sorghum, triticale, and other cereal crops such as buckwheat, millet, canary seed and rice.	Do zbóż zaliczamy pszenicę (zwyczajną, orkisz i durum), żyto, mieszankę żyta z pszenicą oraz inne mieszanki zbożowe, jęczmień, owies, kukurydzę ziarnistą, sorgo, pszenżyto i inne uprawy zbożowe, takie jak gryka, proso, mózga kanaryjska i ryż.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Carbon neutrality	Zerowy bilans dwutlenku węgla	Net zero carbon emissions to the atmosphere during the energy production process (infrastructures excluded).	Emisje do atmosfery pochodzące z produkcji energii, będące na poziomie zerowym netto (wykluczajac infrastrukturę).	JRC, 2014, European Commission, Joint Research Centre – IET, Carbon accounting of forest bioenergy : Conclusions and recommendations from a critical literature review, Agostini, A., Giuntoli, J., Boulamanti, A., Marelli, L., 2014, EUR 25354 EN, Luxembourg. Publications Office of the European Union, 2014.
Green chemistry	Zielona chemia	Green chemistry, also known as sustainable chemistry, is the design of chemical products and processes that reduce or eliminate the use or generation of hazardous substances. Green chemistry applies across the life cycle of a chemical product, including its design, manufacture, and use.	Zielona chemia, zwana też chemią zrównoważoną, zajmuje się projektowaniem produktów chemicznych i procesów, które zmniejszają lub eliminują użycie i wytwarzanie substancji niebezpiecznych. Zielona chemia stosowana jest w calym cyklu życia produktu chemicznego, obejmującego projekt, wytwarzanie i eksploatację.	FAOc, FAO Term, accessed 19 March 2015
Land	Ziemia, grunt	Land is a term widely used throughout the world but definitions are not frequently given. The interdepartmental working group on land use planning (IDWG-LUP) at FAO proposed in 1994 the following definition: "A delineable area of the earth's terrestrial surface, embracing all attributes of the biosphere immediately above or below this surface, including those of the near surface climate, the soil and terrain forms, the surface hydrology including shallow lakes, rivers, marshes and swamps, the near-surface sedimentary layers and associated groundwater and geohydrological reserves, the plant and animal populations, the human settlement pattern and physical results of past and present human activity (terracing, water storage or drainage structures, roads, buildings, etc.)".	Jest to termin powszechnie stosowany na całym świecie, jednak rzadko podawane są jego definicje. Międzydepartamentalna grupa robocza ds. zagospodarowania przestrzennego (IDWG-LUP) działająca w ramach FAO zaproponowała w 1994 roku następującą definicję: "Możliwy do wydzielenia obszar na powierzchni ziemi, obejmujący wszystkie atrybuty biosfery powyżej i poniżej danej powierzchni, wliczając cechy klimatu blisko powierzchni, glebę, formy terenu, hydrologię powierzchniową, w tym płytkie jeziora, rzeki, mokradła i bagna, warstwy osadowe przy powierzchni ziemi oraz wody gruntowe, rezerwy geohydrologiczne, populację roślin i zwierząt, wzorce osiedleń populacji ludzkiej, a także skutki fizyczne obecnej i dotychczasowej działalności człowieka (terrasy, struktury drenażowe i służące do magazynowania wody, drogi, zabudowania itp.)."	Eurostat, 2001, Manual of concepts on land cover and land use information systems (2000 Edition), European Commission, ISBN 92-894-0432-9.
Integrated aquaculture	Zintegrowana akwakultura	Aquaculture system sharing resources, water, feeds, management, etc., with other activities; commonly agricultural, agro-industrial, infrastructural (wastewaters, power stations, etc.).	System akwakultury, w którym zasoby, woda, pasze, zarządzanie itp. współdzielone są na potrzeby innych działań; zwykle rolniczych, rolniczo-przemysłowych, w zakresie infrastruktury (oczyszczalnie ścieków, elektrownie, itp.).	FAOa, Glossary of Aquaculture, accessed 23 September 2015
Crop rotation	Zmianowanie roślin	Crop rotation is the practice of alternating annual crops grown on a specific field in a planned pattern or sequence in successive crop years so that crops of the same species are not grown without interruption on the same field. Normally the crops are changed annually, but they can also be multiannual. To distinguish arable land from permanent crops or permanent grassland, a threshold of five years is used. This means that if a plot is used for the same crop for five years or more, without in the meantime removing the preceding crop and establishing a new one, it is not considered arable land.	Zmianowanie roślin to praktyka polegająca na na corocznej zmianie upraw na określonym polu według zaplanowanego wzoru lub kolejności w następujących po sobie latach, tak aby te same gatunki roślin nie były uprawiane bez przerwy na tym samym polu. Zazwyczaj zmianę upraw przeprowadza się corocznie, jednak można ją stosować również co kilka lat. W celu rozróżnienia między gruntami ornymi a uprawami trwałymi lub trwałymi użytkami zielonymi, stosowany jest próg pięcioletni. Oznacza to, że jeśli pole jest wykorzystywane pod tę samą uprawę przez pięć lub więcej lat, bez usunięcia w tym czasie uprawy poprzedniej i wprowadzenia nowej, to nie zaliczamy go do kategorii gruntów ornych.	EU, 2009b, Regulation (EC) No 1200/2009 of 30 November 2009 implementing Regulation (EC) No 1166/2008 of the European Parliament and of the Council on farm structure surveys and the survey on agricultural production methods, as regards livestock unit coefficients and definitions of the characteristics, OJ L329, 15.12.2009, pp. 1-28.
Wood chips and particles	Zrębki i wióry drzewne	Wood that has been reduced to small pieces and is suitable for pulping, for particle board and/or fibreboard production, for use as a fuel, or for other purposes. It excludes wood chips made directly in the forest from roundwood (i.e. already counted as pulpwood or wood fuel).	Drewno rozdrobnione na cząstki, nadające się do budowy miazgi drzewnej, płyt wiórowych i/lub pilśniowych oraz innych celów. Nie obejmuje zrębków powstałych w lesie bezpośrednio z drewna okrągłego (tj. zaliczanych już jako papierówka lub paliwo drzewne).	UNECE/FAO/Eurostat/ITTO, 2014 Joint Forest Sector Questionnaire - Definitions
Sustainability	Zrównoważenie	(a) use of the biosphere by present generations while maintaining its potential yield (benefit) for future generations; and/or (b) non-declining trends of economic growth and development that might be impaired by natural resource depletion and environmental degradation.	(a) korzystanie z biosfery przez obecne pokolenia w sposób zapewniający utrzymanie jej potencjalnego plonu dla przyszłych pokoleń; i/lub (b) niemalejące trendy wzrostu i rozwoju gospodarczego, które mogą ulec obniżeniu w wyniku wyczerpywania zasobów naturalnych i degradacji środowiska.	UN, 2015, United Nations, Environment Glossary, http://unstats.un.org/unsd/environmentgl/, accessed 26 March 2015
Sustainable forest management	Zrównoważona gospodarka leśna	Stewardship and use of forest lands in a way and at a rate that maintains their productivity, biodiversity, regeneration capacity, vitality and their potential to fulfill, now and in the future, relevant ecological, economic and social functions at local, national and global levels and that does not cause damage to other ecosystems.	Zarządzanie i użytkowanie obszarów leśnych w sposób i w stopniu, który utrzymuje ich produktywność, różnorodność biologiczną, zdolność do regeneracji, zdrowotność i ich potencjał do spełniania, obecnie i w przyszłości, odpowiednich funkcji ekologicznych, gospodarczych i społecznych na poziomie krajowym i ogólnoświatowym oraz który nie powoduje szkód w innych ekosystemach.	Forest Europe, UNECE & FAO, 2011, State of Europe's forests, 2011: status & trends in sustainable forest management in Europe, Ministerial Conference on the Protection of Forests in Europe, Forest Europe, Liaison Unit Oslo, Aas, Norway.
Sustainable development	Zrównoważony rozwój	Economic growth and social progress which is sustainable in the future, not only for the present but also the coming generations. It combines economic development with protection of the environment and social justice.	Wzrost gospodarczy i postęp społeczny, kóry pozostanie trwały w przyszłości, nie tylko dla obecnych, ale i dla przyszłych pokoleń. Łączy on rozwój gospodarczy z ochroną środowiska i sprawiedliwością społeczną.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Sustainable development	Zrównoważony rozwój	Development that meets the needs of the present without compromising the ability of future generations to meet their own needs.	Rozwój, który zaspokaja obecne potrzeby pokoleń, jednocześnie nie pozbawiając przyszłych pokoleń możliwości zaspokojenia ich potrzeb.	UNWCED, 1987, Our Common Future, United Nations World Commission on Environment and Development ,New York. UNFCCC, United Nations Framework Convention on Climate Change: Glossary of climate change acronyms. CEN/TC 411, 2014, European Committee for Standardisation, Technical Committee 411, EN 16575:2014 Bio-based products: Vocabulary. ISO, 2010. ISO 26000: 2010: Guidance on social responsibility. Last reviewed 2014-06-06.
Ozone depletion	Zubożenie warstwy ozonowej	Impact category that accounts for the degradation of stratospheric ozone due to emissions of ozone-depleting substances, for example long-lived chlorine and bromine containing gases (e.g. CFCs, HCFCs, Halons).	Kategoria oddziaływania śladu środowiskowego, która odpowiada za niszczenie ozonu stratosferycznego na skutek emisji substancji zubożających warstwę ozonową, np. długożyciowych gazów zawie­rających chlor i brom (np. CFC, HCFC, Halony).	EC, 2013, Commission Recommendation of 9 April 2013 on the use of common methods to measure and communicate the life cycle environmental performance of products and organisations. OJ L124, 04.05.2013, pp. 1-210.
Primary energy consumption	Zużycie energii pierwotnej	Covers consumption of the energy sector itself, losses during transformation (for example, from oil or gas into electricity) and distribution of energy, and the final consumption by end users. It excludes energy carriers used for non-energy purposes (such as petroleum not used not for combustion but for producing plastics).	Obejmuje zużycie energii w sektorze energetycznym, straty podczas przetwarzania (np. ropy naftowej czy gazu na energię elektryczną) i dystrybucji, a także ostateczne zużycie przez końcowych użytkowników. Nie obejmuje natomiast nośników energii wykorzystywanych do celów innych niż energetyczne (np. ropa naftowa wykorzystywana nie do spalania, a do produkcji tworzyw sztucznych).	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Domestic use	Zużycie krajowe	Domestic use includes all possible uses of cereals in the reference area during the reference period (excluding stocks and export). Broken up into: (a) seeds or eggs for hatching, (b) losses, (c) animal feed, (d) industrial uses, (e) processing, (f) human consumption.	Zużycie krajowe obejmuje wszelkie możliwe wykorzystanie zbóż na określonym obszarze w danym czasie (wyłączając zapasy i eksport). Dzielimy je na: (a) nasiona lub jaja wylęgowe, (b) straty, (c) pasza zwierzęca, (d) cele przemysłowe, (e) przetwórstwo, (f) spożycie przez ludzi.	Eurostat a, Eurostat's Concepts and Definitions Database
Platform chemicals	Związki platformowe/ Chemiczne substancje pomostowe	See definition of Chemical building blocks.	Patrz: definicja "Chemiczne elementy budulcowe"
Live weight of fishery products	Żywa waga produktów rybołówstwa	Live weight of fishery products is derived from the landed or product weight by the application of certain factors and is designed to represent the actual weight of the fishery product as it was taken from the water and before being subjected to any processing or other operations.	Żywa waga produktów rybołówstwa jest określana na podstawie masy produktu lub masy wyładunkowej poprzez zastosowanie określonych współczynników i oznacza rzeczywistą wagę produktów rybołówstwa zanim zostaną poddane przetwarzaniu czy innym procesom.	Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016
Food	Żywność	Food (or foodstuff) relates to any substance or product, whether processed, partially processed or unprocessed, intended to be, or reasonably expected to be ingested by humans.	Żywność (lub środek spożywczy) odnosi się do dowolnej substancji czy produktu przetworzonego, częściowo przetworzonego lub nieprzetworzonego, przeznaczonego do spożycia przez ludzi lub którego spożycia przez ludzi można się spodziewać.	EU, 2002, Regulation (EC) No 178/2002 of the European Parliament and of the Council of 28 January 2002 laying down the general principles and requirements of food law, establishing the European Food Safety Authority and laying down procedures in matters of food safety. OJ L31, 1.2.2002, pp. 1–24. Eurostat b, Glossary, accessed 14 October 2016.

Źródło bazy wiedzy: knowledge4policy.ec.europa.eu